با گسترش اسلام در سرزمین ایران، علاوه بر اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، فرهنگ ایرانیان نیز دچار دگرگونی شده و در مقابل فرهنگ و باوری جدید قرار گرفت. با این‌وجود می‌توان کماکان نمودهای فرهنگ ایران پیش از اسلام و الگوبرداری از این مفاهیم فرهنگی را در آثار سنت‌های رایج در سده‌های نخستین اسلامی مشاهده کرد. هدف از این پژوهش، بررسی و مطالعه بازیابی و پیاده‌سازی الگوهای فرهنگی و نیز چگونگی و چرایی استمرار و نوزایی فرهنگ ایران باستان در سده‌های نخستین اسلامی در ایران است. در طی پنج قرن نخست ایرانیان در تلاش بر حفظ هویت ملی خود و نیز بازگشت به ارزش‌ها و الگوهای کهن خود بودند. این تلاش برای پیاده‌سازی ارزش‌ها و الگوهای فرهنگی ایران باستان در سده‌های نخستین را می‌توان در شواهد باستان‌شناختی چون تزئینات وابسته به معماری، سفالگری، منسوجات و فلزکاری و نیز برخی آداب و سنت‌های ایرانیان مشاهده کرد. مطالعه این شواهد باستان‌شناختی و آداب و سنت‌ها در این دوره نشان می‌دهد که ایرانیان نه‌تنها در نمونه‌هایی همان کلیشه‌های هنری و فرهنگی را تکرار کرده و الگوهای کهن را دنبال کردند بلکه ارزش‌های قدسی و کهن و در برخی موارد اسطوره‌ای خود را نیز با ایجاد تغییرات و تحولاتی جدید در قالبی نو در سده‌های نخستین اسلامی بازیابی و پیاده‌سازی کردند.در پژوهش حاضر به بررسی شواهد باستان‌شناختی مربوط به ایران باستان تا پایان سده پنجم هجری در جغرافیای سیاسی ایران امروز، محدوده سوریه , عراق و افغانستان پرداخته‌شده است. علاوه بر آن متون تاریخی مرتبط با آداب و سنن مربوط نیز موردمطالعه قرارگرفته است. جمع‌آوری شواهد و داده‌های این پژوهش به روش کتابخانه‌ای است.
