رنگ یکی از پدیده‌ها و عناصر طبیعی است که باعث شده جهان عرصۀ از حالت یکنواختی خارج شده و هر لحظه برای انسان تازه و غیر تکراری باشد و حس زیبایی‌شناسی او را برانگیزد و با دیدن هر رنگی واکنش‌های مختلفی نشان دهد. رنگ مقوله‌ای است که با روح و روان انسان ارتباط مستقیمی دارد و رنگ‌ها بر ساختار شخصیت انسان و نحوۀ شکل‌گیری آن تأثیر بسزایی دارند. رنگ در شعر نیز از جایگاه هنری والایی برخوردار است و بازتابی از شخصیت و روان شاعر است که با تحلیل روان‌کاوانۀ هر رنگی می‌توان با چارچوب اندیشگانی و شخصیتی شاعر آشنا شد. نقد روان‌شناسی یکی از شیوۀ نقد ادبی جدید است که تحلیل روان‌شناسی رنگ یکی از گرایش‌های نوین آن است که به بررسی اثرات رنگ‌ها بر روح و روان شاعر و شکل‌گیری ویژگی‌های رفتاری و عواطف و احساسات او می‌پردازد و از خلال آن تصویری از ساختار شخصیت شاعر به خواننده ارائه می‌کند. عفیفی مطر یکی از شاعران نوگرایی است که سبک بیانی خاص خود را داراست و از عنصر رنگ در آفرینش هنری خود بسیار کمک گرفته و به وسیلۀ رنگ‌های مختلف و متنوع مضمون‌های شعری خود را ساخته و پرداخته کرده و پیام‌ها و اغراض خود را از طریق آن‌ها به خواننده انتقال داده است. پژوهش حاضر می‌کوشد بر اساس مبانی روان‌شناسی رنگ به تحلیل روان‌کاوانۀ رنگ‌ها در اشعار محمد عفیفی مطر بپردازد و به این پرسش‌ها پاسخ دهد؛ بسامد کدام یک از رنگ‌ها در شعر محمد عفیفی مطر بیشتر است؟ شاعر، چگونه رنگ‌ها را در شعر خود به کار میگیرد؟ مستقیم یا غیر مستقیم؟ نمود رنگ‌ها در کدام یک از اشعار شاعر، پررنگ‌تر است؟ بر مبنای تحلیل روان شناختی رنگ‌ها، شاعر از چه نوع شخصیتی برخوردار است؟ بر اساس یافته‌های پژوهش رنگ قرمز بیشترین بسامد و تکرار را در شعر عفیفی مطر دارد و شاعر این رنگ را بیشتر در مضمون‌های وطنی، مسائل و موضوعات اجتماعی و انتقادی و مضمون‌های عاشقانه به کار برده است و نشانه‌ای از شور و هیجان، روحیۀ امید و استقامت، انگیزۀ پیروزی و تقویت حس ظلم‌ستیزی و خودباوری است. شاعر با دو شیوۀ غیر مستقیم و مستقیم رنگ‌ها در اشعار خویش به کار برده و در شیوۀ غیر مستقیم از الفاظ و واژگانی بهره برده که با رنگ مورد نظر تشابهات صوری و دیداری دارند و رنگ به صورت صریح ذکر نمی‌شود، بلکه به صورت ضمنی و کنایی بدان اشاره می‌شود و در شیوۀ مستقیم به صراحت اسم رنگ مثلاً «الأحمر، الأبیض» بیان می‌شود. بر اساس تحلیل روان‌شناسی رنگ‌ها، عفیفی مطر شخصیتی انقلابی و جسوری است که در ره آزادی و پیشرفت کشورش بسیار تلاش می‌کند و تعصب می‌ورزد و نوعی گرایش رمانتیک بر شعر او چیرگی دارد که آمیزه‌ای از احساسات عاشقانه و شور و هیجان جوانی و حس مبارزه‌طلبی و پایداری و میهن‌دوستی است.
