این پایان نامه با هدف بررسی اثر عصاره برخی از گیاهان دارویی شمال ایران بر فعالیت آنزیم کاتالاز، مهم ترین آنزیم در حذف هیدروژن پراکسید سمی از بدن، انجام شد. به این منظور، ابتدا برگ گیاهان فرفیون، گزنه، زولنگ و سرسم جمع-آوری و در محیط آزمایشگاه و دور از نور خورشید خشک شدند. سپس، عصاره این گیاهان با حلال های آب و آب- متانول (1:1) به روش خیساندن، استخراج گردید. در مرحله بعد، فعالیت آنزیم کاتالاز در حضور و عدم حضور عصاره ها بررسی شد. فعالیت آنزیم براساس میزان کاهش جذب سوبسترا در nm 240، در مدت زمان 30 ثانیه، محاسبه و منحنی های میکائیلیس- منتن و لاینویور- برک بر اساس سرعت آنزیم رسم شد. مقدار Km و Kcat برای کاتالاز در غیاب عصاره به ترتیب برابر با mM 62/36 و 1/s 105*37/1 به دست آمد که با مقادیر گزارش شده در مقالات هم-خوانی دارد. پارامترهای سینتیکی برای آنزیم در حضور عصاره های آبی و آبی- متانولی گیاهان نیز اندازه گیری و گزارش شد. بر اساس نتایج به دست آمده، عصاره های گیاه فرفیون اثر فعال کنندگی و شش عصاره دیگر اثر مهارکنندگی از خود نشان دادند. عصاره آبی فرفیون با کاهش مقدار Km (mM 40/21) و افزایش Vmax (mM/min 14/135)، اثری مشابه یک فعال کننده غیرضروری بر آنزیم کاتالاز داشت. قوی ترین مهارکننده در میان عصاره ها، عصاره آبی زولنگ با درصد درجه مهار 84/37 بود که کاتالاز را به صورت نارقابتی مهار کرد. مقدار Km و Vmax آنزیم در حضور عصاره آبی زولنگ به ترتیب به mM 95/24 و mM/min 02/42 کاهش یافت. عصاره های گیاهان گزنه و سرسم با ثابت نگه داشتن مقدار Vmax (mM/min 64/82) و افزایش مقدار Km، آنزیم را به صورت رقابتی مهار کردند. عصاره آبی- متانولی سرسم با درصد درجه مهار 90/6، ضعیف ترین مهارکننده آنزیم کاتالاز بود. در نهایت، نتایج نشان می دهند عصاره آبی گیاهان فرفیون، زولنگ و گزنه می توانند در درمان بیماری هایی که فعالیت کاتالاز در آن ها تغییر می کند، مانند بیماری های اکاتالازمیا، دیابت و سرطان های مختلف مفید واقع شوند.
