علم معانی، یکی از شاخه های اصلی بلاغت است که کلام را از نظر اغراض ثانوی و موافقت آن با حال و مقام می سنجد. از آنجا که در عرفان هر کلمه قابلیت آن را ندارد که عارف آن حالت خاص عرفانی ای را که تجربه کرده به مخاطب برساند، یکی از دریچه هایی که خواننده را در شناخت و فهم متون عرفانی یاری میکند بررسی آنها از نظر مقاصد ثانوی در علم معانی است. یکی از اقسام انشا طلبی ندا است که در ادبیات کمتر مورد بررسی قرار گرفته است و در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی برای نخستین بار به جملات ندایی در رسائل خواجه عبدالله انصاری پرداخته شد و در پی پاسخ به این پرسش بوده است که حرف ندا و منادا در جملات ندایی به چه صورت هایی ذکر شد و بسامد کدام یک بیشتر و جملات متصل به ندا دارای چه اغراض ثانویه است؟ جملات ندایی دارای چه اغراض ثانویه ای هستند؟ حرف ندا در رسائل شامل ( ای، یا، الف متصل به اسم) است و ( ای) بیشترین تکرار و ( یا) کمترین تکرار را داشته است و انصاری در سرتا سر رسائل خدا را بیشتر مورد خطاب خود قرار داده است و بیشتر منادا ها ذکر شده اند و منادای محذوف در آن کمتر است. اغراض ثانوی جملات ندایی در منادای مذکور بیشتر دعای خواجه به درگاه خدا و در منادای محذوف، بیشتر توبیخ و ملامت انسان های غافل است. جملات متصل به ندا شامل جمله خبری و پرسشی و امری و نهی می شود و جملات خبری بیشترین تعداد را دارد و غرض ثانوی آن بیشتر تقاضای انصاری به درگاه خداست.
