ادبیات تطبیقی به عنوانِ یک علمِ نسبتاً جدیدِ ادبی در نیمه ی اولِ قرنِ نوزدهم میلادی در فرانسه پدید آمد. منظور و هدف از ادبیات تطبیقی علاوه بر سنجش، میانِ ادبیاتِ دو ملّت یا دو نویسنده بررسی روابطِ ادبی میانِ ملت ها است. در رساله ی حاضر با بکارگیری ادبیات تطبیقی و تحلیلِ محتوایی و چگونگی کاربردِ آن دو روش برایِ فهمِ دقیق و اصولی شعرِ هر شاعر، به آسانی به تأثیر و تأثر دو شاعر از دو قومیت متفاوت دست می یابیم. پس ادبیات تطبیقی پژوهشی در مواردِ تلاقیِ و برخوردِ ادبیات در زبان های گوناگون و یافتنِ پیوندهای متعدد پدیده های ادبی در اعصارِ گذشته و حاضر خواهد بود که می تواند برقرار کننده ی پیوند و ارتباطِ روحی و معنوی میانِ ملَّت ها باشد. بنابراین ادبیات تطبیقی علمی ترین و سهل الوصول ترین راه برای دستیابی به نقاطِ تشابه عاشقانه های دو شاعر است. رساله ی حاضر تحتِ عنوانِ «برسی مقایسه ای عشق در دیوانِ جامی و دیوانِ فراغی» پژوهشی کتابخانه ای با روشِ توصیفی- تحلیلی است که در آن مفاهیم عاشقانه ی دو شاعر و تأثیر و تأثر آنها مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد. عشق از جمله مضامینِ مهمِ شعری است و چون از احساساتِ انسان سرچشمه می گیرد یکی از عواملِ پیوند دهنده میانِ انسان ها است. همانند اغلبِ شعرا، عبدالرحمنِ جامی و مخدومقلی فراغی، احساسِ عشق را در آثارِ خود با ظریف ترین بیانات استعاره ای و تشبیه بیان داشته اند. جامی به سریانِ عشق در سراسر عالمِ وجود معتقد است و می-گوید که عشق به خداوند در همه ی کایناتِ جهان چنان حاکم است که هیچ ذره ای از جاذبه و کشش عشقِ الهی بی بهره نیست. از سوی دیگر فراغی چهره ی برجسته ی قومِ ترکمن با استفاده از استدلال عقلانی و تفکر نقشبندی در باب عشق سخن می راند و قائل به سریانِ نیرویِ مقتدرِ عشق در سراسرِ ملکِ وجود از ضعیف ترین درجه ی وجود تا قوی ترین مرتبه آن، حق تعالی ساری و جاری می داند. همچنین این دو شاعر معتقد هستند که عشق دستمایه ی بیان حصول به حقیقتِ حق از طریقِ ارتقاء معنوی و کشفِ حقیقت بوده است.
