1403/10/01
مصطفی کمالجو

مصطفی کمالجو

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: 0000-0002-8463-4080
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکدۀ ادبیّات و زبان‌های خارجی
نشانی:
تلفن: 01135302662

مشخصات پژوهش

عنوان
کنگاشی در شکوفایی فنّ پیامبرستایی در دورۀ ممالیک
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
مدیح نبوی، شعر عصر مملوکی، انواع شعری، مضامین شعری، پیامبر اکرم
سال 1399
مجله ادب عربی
شناسه DOI
پژوهشگران مهدی شاهرخ ، مصطفی کمالجو

چکیده

مدح یکی از مهم ترین درون مایه های شعری در ادبیات عربی است. فنّ پیامبرستایی که در ادب عربی به مدایح نبویه مشهور است، به خاطر مضامین والای اخلاقی ادبی که در مدح پیامبر مکرم اسلام (ص) دارد، از جایگاه والایی برخوردار است. این فنّ در دوره های مختلف شعر عربی وجود داشته امّا در دورۀ مملوکی توانست به اوج ادبی-هنری خود برسد. این مقاله با تکیه بر شیوۀ وصفی تحلیلی تلاش دارد با واکاوی اسباب شکل گیری و شاعران برجسته، انواع زیرمجموعۀ این فنّ ممتاز ادبی و اسالیب آن را بررسی نماید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که با توجه به معانی والا مدیح نبوی در دورۀ مملوکی جزء درخشان ترین فنّ شعری ادب عربی است. این مدایح ساختار معینی ندارند، امّا قصائد طولانی آن شامل مقدمه ای غزلی، متن قصیده و خاتمه است، که به بیان حقیقت محمدیه، معجزات و صفات عالیه پیامبر و شفاعت و توسل به ایشان می پردازد. از مهم ترین عوامل شکوفایی فنّ پیامبرستایی در دوره مملوکی می توان به وقوع جنگ های صلیبی، نماد وحدت شدن پیامبر اسلام به عنوان الگویی شایسته پیروی برای مسلمانان، غیر عرب بودن شاهان ممالیک و عدم توجه آنان به مدایح عربی شاعران از آن ها، نیاز به این اشعار در مراسم های مولد نبوی، شیوع تصوف و عرفان، گسترش قلمرو جهان اسلام و اشتیاق مردم به زیارت اماکن مقدسه در حجاز اشاره کرد.