جامعه و به دنبال آن معماری امروز ما به علت دور افتادن از هویت سنتی خـویش، گرفتار بحرانی فرهنگی- معنایی است. تعریف معماری امروز از انسان به کالبد فیزیکی وی منحصر شده و از جنبه مـعنوی و روحـانی حـیات وی غفلت می کند. بسیاری از محققان معماری، تبدیل معماری معاصر به معماری معنوی، و رسیدن به معنای واقعی معماری را راهگشا بحران کنونی می دانند. به منظور برگرداندن معنا و ارزش به فضاهای معماری معاصر، نیازمند بازشناخت فضا و ارزش های معنابخش به معماری ایران هستیم. نور اصلی ترین عامل کیفیت، پویایی و سرزندگی فضای معماری ایران است، که می تواند برای القای حسی خاص در انسان مورد استفاده قرارگیرد. به کمک این عنصر محیطی، ادراک بصری در فضای معماری به ادراک معنوی تبدیل می شود. نحوه توزیع نور در معماری سنتی ایران بر درک معنایی فضا تاثیر بسزایی داشته، و تاثیرگذاری و تاثیرپذیری الگوهای توزیع نور از اعتقادات، فرهنگ، مذهب و معماری ایرانی غیرقابل انکار می باشد. این مطالعه به منظور پاسخ به این پرسش که چگونه الگوهای توزیع نور می تواند منجر به درک حس معنوی کاربر فضاگردد، به بررسی رایج ترین الگوهای توزیع نور در معماری سنتی ایران می پردازد. اکثر پژوهش های معمول درحوزه های علوم انسانی، روان شناسی محیطی و معماری به کمک ابزارهایی مانند پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده به گردآوری اطلاعات می پردازند. همچنین تاکنون تحلیل های نورپردازی طبیعی در بناهای سنتی، و حتی سنجش کیفیت نورپردازی فضاهای معاصر در حد توصیف باقی مانده است. که خود عامل بازدارنده مهمی در کمی و تئوریزه شدن ارزش ها و کیفیات الگوهای نورپردازی فضاهای سنتی در معماری معاصر شده است. از دیدگاه نگارنده روش های موجود برای تحلیل، تفسیر و شناخت جنبه های کیفی ایجاد شده در مخاطب به سبب نحوه توزیع نور طبیعی در فضای داخل، کافی نمی باشد. روش پیمایشی برای سنجش کیفیت نور فضا از نظر کاربران، جهت دستیابی به حس القاشده در کاربر، و سنجش کمی نور فضا و تحلیل کیفی داده های کمی بااستفاده از نرم افزارهای شبیه سازی به منظور درک کیفیت نورپردازی مناسب می باشد. این نوشتار با تلفیق نتایج حاصل از تحلیل کمی نور فضا به کمک این نرم افزارها و نتایج مستخرج از بخش پیمایشی، موجب می گردد تا طراح درک مناسبی از تاثیر نور بر افزایش کیفیت معنوی فضا داشته باشد.
