عبدالقاهر جرجانی یکی از برجسته‌ترین چهره‌های علوم ادبی، نحوی و بلاغی تاریخ است. دو کتاب گران‌قدر وی یعنی دلائل الإعجاز و اسرار البلاغه به مباحث نحوی و بلاغی پرداخته و تئوری جرجانی در این حوزه یعنی نظریّۀ نظم را در خود جای داده‌است. جرجانی در خلال مباحث نحوی و بلاغی خود به رموز و فنونی اشاره می‌کند که در شعر منجر به اعتلای معنا و زیبایی می‌شود. طرق دریافت لذّت، معناشناسی و زیبایی‌شناسی شعر، مباحثی در علوم نحوی و بلاغی که منتج به تعالی معنا می‌شوند، فنون شعر مرتبط با نظریّۀ نظم ازجمله مباحثی هستند که در این فنّ شعر از آراء جرجانی اتّخاذ شده و مباحثی از قبیل دفاع از شعر، سرقات ادبی و غیره نیز در کنار اشارات وی آمده‌است. جان کلام این‌که جرجانی ذوق را پایۀ درک معنا می‌داند و تربیت آن را برای وضع معانی عمیق و عظیم در کلام خاصّه شعر واجب می‌داند. بوطیقای جرجانی می‌تواند حرکتی مؤثّر در راه نقد شعر بر اساس نظریّات بومی‌ای باشد که متناسب با جریان فکری-فرهنگی و ادبی حوزۀ ایران و جهان اسلام است.
