از آنجا که ایرانیان همواره ملتی فرهن گ دوست و متمدن بود ه اند ، فراسوی زبان ، ملیت و مذهب شان، دانشمندان و فلاسفۀ دیگر ملت ها، به ویژه فیلسوفان یونانی را مورد تفقد و تحسین خود قرار داده اند. آن چنان که با تورق و تأملی در آثار منظوم و منثور کلاسیک فارسی این امر به وضوح قابل مشاهده است. ناصرخسرو از جمله شاعران، نویسندگان و فیلسوفانی است که هم در دیوان اشعار و هم در آثار منثورش به گونه های مختلف از سقراط و افلاطون و ارسطو و غیره یاد می کند. در زمانه ای که سنت رایج در رویارویی با فیلسوفان یونانی، سنت تحسین و تمجید و تأیید است، ناصرخسرو در تبیین مبانی هستی شناختی و معرفت شناختی اقوال و نظرات آنان به گواهی می گیرد و آن ها را به عنوان تأیید و تصویبی در مبانی اندیشۀ حکیمانۀ خود به کار می گیرد؛ اما هنگامی که از مراتب فضل و دانش خود سخن می گوید، با رویکردی سلبی ب ا آن ها مواجه می شود و ندای هل من مبارز سر می دهد و افکار خود را قدر می نهد و بر صدر می نشاند. در این نوشتار به رویکرد ایجابی و سلبی ناصرخسرو در مواجهه با فیلسوفان یونانی در آثار منثور و منظوم اش می پردازیم.
