روند تصاعدی مصر ف انرژی در سالهای اخیر باعث شده تا طب گزارش آژانس اطالعات انرژی آمریکا و سازمان بهداشت جهانی، ایران رتبه دهم تولید کننده گازهای گلخانه ای و رتبه هشتم آلودگی هوا را در جهان به خود اختصاص دهد. به همین ترتیب، بررسی روند توسعه در شهر آمل نشان میدهد در حالیکه جمعیت شهر آمل طی سه و نیم دهه اخیر افزایش تقریبا سه برابری را تجربه کرده است، مصر ف سوختهای فسیلی نیز در همین بازه افزایش چشمگیری یافته است. فقدان برنامهریزی در زمینه ساختار فضایی شهر به طوری که عناصر اصلی تشکیل دهنده آن یعنی مراکز فعالیتی، محورهای دسترسی و پهنه های تراکمی و کاربری زمین را درگیر کند، از عمده ترین عامل این تنشها در برنامهریزی شهری آمل است. در همین راستا، در پژوهش حاضر سعی شده است با کمیسازی ساختار، شکل و فرم فضایی شهر آمل با توجه به متریکهای سیمای سرزمین و تحلیل رابطه آن با انتشار کربن دی اکسید حاصل از سوختهای فسیلی و مدلسازی تولید کربن، ساختار و شکل شهر آمل در جهت تولید کربن کمتر بهینه- سازی شود. روش کار بدین گونه است که پس از تولید نقشه پوشش زمین برای سالهای مختلف و پیشبینی آن برای آینده، با کمک نتایج همبستگی متریکهای سیمای سرزمین با میزان مصر ف سوختهای فسیلی، الگوهای فضایی انتشار کربن دی اکسید برای حال و آینده ارائه شده و پس از تحلیل این الگوهای فضایی با کمک مدل مفهومی پژوهش، الزامات سازماندهی فضایی شهر آمل در جهت تولید کربن کمتر ارائه شده است. روشی که برای گردآوری دادهها و اطالعات استفاده میشود مطالعه اسنادی )شامل کتب و مقاالت فارسی و التین، تصاویر ماهواره- ای و داد های میزان مصر ف سوختهای فسیلی( است. نتایج حاصل از محاسبه متریکها بیانگر این است که شهر آمل از لحاظ وسعت، پیوستگی، پیچیدگی، ماهیت، ترکیب و توزیع فضایی شرایط مطلوبی ندارد و دچار نوسانات شدیدی است. با توجه به این که، نتایج همبستگی نشان داد میزان مصر ف سوختهای فسیلی رابطه مثبتی با فشردگی و رابطهای منفی با پیچیدگی ساختار و شکل شهر آمل دارد، بدین ترتیب پس از روند تقریبا کاهشی انتشار کربن طی یک دهه اخیر، این میزان در سه سال گذشته شدت بیشتری گرفته است اما در پنج سال آینده میزان تولید کربن کاهش خواهد یافت. همچنین، نتایج بررسی جزئیات الگوی فضایی تولید کربن در شهر آمل حاکی از آن دارد که در بافتهای منظم و نواحی با تراکم باال و با
