اسفندیار ملکیان

امروزه سرمایه گذاری موفق ، مستلزم شناسایی عوامل موثر بر سرمایه گذاری و ریسک های مرتبط با آن و تخصیص بهینه منابع با هدف کسب بالاترین بازده است. در این راستا سرمایه گذاران فردی و نهادی در جستجوی استراتژیهایی هستند که بتوانند با استفاده از آنها بازده بیشتری را بدست آورند. این امر موجب شد که نظریه ها ، مدل ها و روش های گوناگونی برای قیمت گذاری دارایی های مالی و پیش بینی بازده سهام مطرح شده و هر روز در حال توسعه و تغییر باشد هدف این پژوهش این است که بررسی نماید آیا مدلی وجود دارد که بتواند بهتر از مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای به تبیین مازاد بازده پرتفوی بپردازد. برای این منظور، کارایی مدل های پنج عاملی فاما فرنچ ، چهار عاملی کارهارت ، سه عاملی فاماو فرنچ ، سه عاملی چن و تک عاملی شارپ و رابطه بین عوامل ریسک مطرح در این مدل ها با مازاد بازده پرتفوی مورد بررسی قرار گرفت. برای آزمون فرضیه ها داده های شش متغیر اندازه شرکت، ارزش شرکت، صرف ریسک بازار ، عامل تمایل به عملکرد گذشته(مومنتوم) ، عامل سرمایه گذاری و عامل سودآوری برای 108 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1394 – 1386 گردآوری و به روش داده های ترکیبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند . تحقیق حاضر با هدف ارزیابی توان تبیین مدل های فوق از منظر آزمون های مربوط به خطای پیش بینی که دقیق ترین آن آزمون ناهمگونی تئیل (U-THEIL) است طراحی و اجرا شده است . همچنین توان تبیین مدل ها با استفاده از ضریب تعیین ( ) با آزمون تئیل مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که مدل پنج عاملی در بین تمامی مدلها کمترین مقدار خطای پیش بینی (1.395) و بیشترین ضریب تعیین (71.6 %) را دارا می باشد بنابراین، مدل پنج عاملی در تبیین رابطه ریسک و بازده نسبت به مدل های پیشین دارای قدرت توضیح دهندگی بالاتری است. هم چنین، با افزودن دو عامل سرمایه گذاری و سودآوری به مدل سه عاملی توان توضیح دهندگی افزایش یافت. علی الرغم عدم وجود رابطه معنادار عامل سرمایه گذاری و سودآوری در مدل چن ، این دو عامل در مدل پنج عاملی فاما فرنچ معنادار بوده و قابلیت توضیح دهندگی مدل را افزایش می دهند. این بدان معناست هنگامی که سرمایه گذار می خواهد در یک یا چند دارایی سرمایه گذاری کند، با استفاده از این مدل قادر خواهد بود پرتفویی را انتخاب کند که در آینده