اکبر حاجی زاده مقدم

بیماری دیابت، بیماری شناخته شدهای در سطح جهان است که با کمبود انسولین و افزایش سطح قند خون دلیل عمده اغلب بیماریهای قلبی و عروقی و سیروز کبدی است. پژوهشهای علمی نشان داده اند که در بیماری دیابت ملیتوس، با افزایش یافتن استرس اکسیداتیو در بدن، سرعت تولید رادیکال های آزاد افزایش می یابد که این عامل نقش مهمی در کنترل ضعیف گلوکز خون دارد. همچنین اثبات شده است که مصرف میوه ها و سبزیجات حاوی مقادیر زیاد آنتی اکسیدان ها، با مهار رادیکال های آزاد می تواند از ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت، انواعی از سرطان ها و بیماری های قلبی- عروقی جلوگیری کند یا اینکه در بهبود بیماری و کاهش علائم آن تاثیرگذار باشد. هدف ما از این مطالعه بررسی اثر عصاره میوه ولیک سیاه به عنوان منبعی غنی از آنتی- اکسیدان های طبیعی بر درمان دیابت القا شده با سم استرپتوزتوسین در موش های صحرایی نر بالغ بوده است. در این پژوهش عصاره میوه ولیک سیاه به روش التراسونیک استخراج شد و با استفاده از کلروفرم و اتیل استات، غنی سازی عصاره صورت گرفت. بازده کلی استخراج عصاره 15/6درصد به دست آمد و با آنالیز GS-MASSمشاهده شد که ولیک سیاه دارای ترکیباتی همچون گلیسرو گلوکوهپتوز با 14/68درصد، فنل کلرو بیس دی متیل اتیل با 11/61درصد، متیل پنتانول تری اتیل استر با 12/29درصد و سایر ترکیبات فنولی و ترپنوئیدی بوده و قدرت آنتیاکسیدانی IC50= 17/5را از خود نشان داد که به ویتامین C بسیار نزدیک است. همچنین با تست FRAPمشخص گردید که قدرت کاهندگی این عصاره نزدیک به ویتامین Cاست بنابراین خواص آنتی اکسیدانی زیادی دارد. در بررسی محتوای تام فنولی عصاره مشاهده شد که این عصاره حاوی مقادیر بالایی از ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی است. در این مطالعه 40سر موش صحرایی نر در 5گروه دسته بندی شدند؛ گروه کنترل، گروه دریافت کننده عصاره با غلظت ،200mg/kgگروه دیابتی دریافت کننده عصاره با غلظت ،100mg/kgگروه دیابتی دریافت کننده عصاره با غلظت 200mg/kgو گروه دیابتی. تیمار موش ها به مدت سه هفته در محیط آزمایشگاهی صورت گرفت. دریافت عصاره ولیک سیاه 8چکیده توسط موش های دیابتی شدهِ گروه های تیمار توانست قند خون این موش ها را نسبت به گروه دیابتی کاهش دهد( )P<0.001و به گروه کنترل نزدیک کند همچنین با مهار رادیکال های آزاد و کاهش تخریب جزایر لانگرهانس پانکراس، تولید انسولین در موش های تیمار افزایش یافت و به گروه کنترل نزدیک شد. وزن موش های دیابتی دریافت کننده عصاره که در ابتدا نسبت به گروه کنترل کاهش یافته بود در هفته آخر به حالت طبیعی خود بازگشت که نشان دهنده ی بهبود شرایط دیابتی است. عصاره ولیک سیاه توانست میزان آسیب کبدی را با کاهش سطح آنزیم های سرمی ALP,AST,ALTبه خوبی کاهش دهد( )P<0.001و با افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی کاتالاز و سوپر اکسید دیسموتاز به دفاع آنتی اکسیدانی سلولهای کبد در برابر دیابت کمک کند. در انتها عصاره ولیک با تاثیر مثبت در جذب مواد غذایی و افزایش سطح انسولین خون توانست در روده آسیب دیابت را کاهش داده و شرایط مصرف مواد غذایی را هموار کند. نتایج ما نشان داد که استفاده از عصاره ولیک سیاه میتواند درمان موثر طبیعی و بدون عوارض جانبی برای بیماریهای ناشی از اکسیداسیون سلولی و بویژه دیابت باشد