زمینه و هدف: استرس اکسیداتیو، نتیجه عدم تعادل بین رادیکال های آزاد و سیستم آنتی اکسیدانی بدن می باشد. افزایش استرس اکسیداتیو در مغز موجب اختلال در فعالیت های مغزی، مرگ نورون ها و بیماری هایی چون آلزایمر می شود. آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین ها، ترکیب های فنلی و فلاونویئدها به طور گسترده به عنوان عوامل درمانی بالقوه در شرایط آزمایشگاهی و در داخل بدن برای پیشگیری از بیماری های عصبی مورد بررسی قرار می گیرند. هدف از این مطالعه، بررسی اثر حفاظت نورونی عصاره هیدروالکلی برگ درخت "به" بر استرس اکسیداتیو ناشی از تزریق درون بطنی استرپتوزوتوسین(STZ) در بافت قشر مغز بود. روش بررسی: در این مطالعه تجربی، 42 سر موش های صحرایی نر به طور تصادفی در 6 گروه 7 تایی شامل؛ کنترل، شم، بیمار و 3 گروه تجربی تقسیم شدند. گروه های تجربی عصاره هیدروالکلی برگ به را با غلظت های 50، 100 و 150 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن به مدت شش هفته در یافت نمودند. در پایان هفته سوم به گروههای بیمار و تجربی از طریق جراحی با دستگاه استریوتاکسی STZ به غلظت 3 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن به صورت درون بطنی تزریق شد. در پایان هفته ششم فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز به روش جنت در قشر مغز اندازهگیری شدند. مقدار پروتئن به روش بردفرد اندازه گیری شد. داده ها با آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون توکی تجزیه تحلیل شدند. یافته ها: در گروه بیمار فعالیت آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز به طور معنی داری نسبت به گروه کنترل کاهش یافت (001/0p<) در حالی که پیش تیمار با دوزهای مختلف عصاره برگ به، به طور معنی داری فعالیت آنزیم را نسبت به گروه بیمار افزایش داد (001/0p<). نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که پیش درمان با عصاره برگ "به" به واسطه خاصیت آنتی اکسیدانی قوی و افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز می تواند سبب کاهش استرس اکسیداتیو القا شده با استرپتوزوتوسین در قشر مغز گردد. به نظر می رسد تا حدودی از طریق افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان اثرات خود را اعمال می کند.
