محسن حاجی تبار فیروزجایی

پژوهش حاضر با هدف بررسی «نقش مولفه‌های برنامه درسی پنهان بر مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان با میانجی‌گری خودآگاهی» انجام گردید. پژوهش حاضر از نوع پیمایشی-توصیفی است که به لحاظ ماهیت، توصیفی و به لحاظ هدف نیز کاربردی است. از آنجا که به جمع‌آوری اطلاعات مربوط به ویژگی‌های جمعیت شناختی و توصیف وضعیت موجود می‌پردازد، از نوع پیمایشی و از طرفی با توجه به اهداف تحقیق که به سنجش نقش میان متغیرها می‌پردازد، از نوع همبستگی است. جامعه آماری مورد مطالعه نیز تمامی دانش‌آموزانِ پسر دوره اول و دوم متوسطه شهرستان گرگان هستند. مطابق آمار مأخوذه از اداره آموزش و پرورش شهرستان گرگان، تعداد 14593 نفر در سال تحصیلی 1403-1402 مشغول به تحصیل در دوره‌های متوسطه بودند. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان-کرجسی تعداد 375 نفر به دست آمد. روش نمونه‌گیری مورد نظر پژوهش نیز به روش طبقه‌ای تصادفی انتخاب گردید. ابزارهای تحقیق شامل پرسشنامه استاندارد برنامه درسی پنهان شیخی (1388)، پرسشنامه استاندارد مهارت‌های ارتباطی کوئین دام (2004) و پرسشنامه استاندارد خودآگاهی فنیگستین، شیر و باس (1975) بود که توسط نمونه پر گردید. در تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیات از مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شد. همچنین با استفاده از نرم‌افزار SPSS، به ارائه آمار توصیفی متغیرها پرداخته شد و سپس در بخش آمار استنباطی، با استفاده از نرم‌افزار PLS مدل ساختاری پژوهش مورد آزمون قرار گرفت و سپس فرضیات پژوهش آزموده شد. فرضیه اصلی با توجه به وجود متغیر میانجی با استفاده از آزمون سوبل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمون فرضیه‌ها نشان داد؛ در بخش فرضیه اصلی، مولفه‌های برنامه درسی پنهان بر مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان دوره‌ی متوسطه با میانجی‌گری خودآگاهی نقش و اثر معناداری دارد. همچنین مولفه‌های برنامه درسی پنهان بر مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان دوره‌ی متوسطه نقش و اثر معناداری دارد. ازجمله دیگر نتایج پژوهش، این بود که مولفه‌های برنامه درسی پنهان بر خودآگاهی دانش‌آموزان دوره‌ی متوسطه نقش و اثر معناداری دارد. خودآگاهی نیز بر مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان دوره‌ی متوسطه نقش و اثر معناداری دارد. بر اساس یافته‌های به دست آمده می‌توان گفت مولفه‌های برنامه درسی پنهان با واسطه‌گری و میانجی‌گری خوداگاهی، نقش مهمی بر مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان دوره‌ی متوسطه دارد.