مجتبی محسنی

فیتیک اسید فرم اصلی ذخیره ای فسفر است که برای حیوانات تک معده نظیر ماکیان، ماهی و انسان قابل دسترس نیست. زیرا سطح مناسبی از آنزیم هیدرولیز کننده فیتیک اسید در دستگاه گوارش شان وجود ندارند. آنزیم فیتاز با تجزیه فیتیک اسید موجود در محصولات گیاهی، دسترسی فسفر را افزایش می دهد. در میان میکروارگانیسم ها، باکتری ها از مهم ترین منابع تولید کننده فیتاز هستند. در پژوهش حاضر رسوبات بستر دریای مازندران برای جستجوی باسیل های تولیدکننده فیتاز بررسی شد. رسوبات مناطق مختلف سواحل دریای مازندران جمع آوری شد و پس از تیمار حرارتی، نمونه های رقیق شده در محیط کشت نوترین آگار تلقیح شد و در 37 درجه سانتی گراد گرمخانه گذاری شد. سپس جدایه ها روی محیط کشتPhytase Screening Media غربالگری شدند و مشخصات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی جدایه های تولیدکننده فیتاز تعیین شد. فعالیت آنزیم فیتاز جدایه ها در محیط کشت MGE براث به کمک روش آمونیوم مولیبدات سنجیده شد. هم چنین بهینه سازی شرایط تولید فیتاز شامل تاثیر زمان و دمای رشد، pH و غلظت سبوس برنج انجام شد. نتایج نشان داد از میان 40 جدایه باکتریایی واجد اندوسپور با مرفولوژی میله ای شکل و گرم مثبت، تعداد هفت جدایه توانایی تولید فیتاز را داشتند. نتایج بهینه سازی شرایط رشد نشان داد که بیشترین میزان تولید فیتاز در دمای 55 درجه سانتی گراد، غلظت 10درصد سبوس برنج پس از 48 ساعت رشد مربوط به جدایه MGH7 در pH برابر 7 به مقدار U ml-155/18 و کمترین میزان تولید فیتاز مربوط به جدایه MGH2 در pH برابر 5/5 به مقدار U ml-189/16 بود. هم چنین غنی سازی محیط کشت با عصاره سبوس برنج موجب افزایش تولید فیتاز شد. نتایج نشان داد که تولید فیتاز در محیط رشد MGE براث افزایش چشمگیری نسبت به محیط رشد PSM براث داشت که این افزایش برای جدایه های MGH2، MGH3، MGH4 و MGH7 به ترتیب 44/58، 59/55، 70/59 و 27/58 درصد بود. نتایج مشخصات مرفولوژی و فیزیولوژی نشان داد که تمام جدایه ها متعلق به جنس باسیلوس بودند. هم چنین نتایج شناسایی مولکولی جدایه ها بر اساس توالی ژن 16S rDNA نشان داد که جدایه MGH4 با 65/99 درصد هومولوژی به باسیلوس مگاتریوم (Bacillus megaterium) و جدایه MGH7 با 100 درصد هومولوژی به باسیلوس آریابهاتای (Bacillus aryabhattai) شباهت دارند. نتایج این پژوهش نشان داد رسوبات بستر دریای مازندران