|
عنوان
|
حضور نمادین معراج پیامبر در دیوارنگاره بقاع گیلان (مطالعه موردی: بررسی پنج اثر دیوارنگاره با موضوع معراج پیامبر(ص))
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله ارائه شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
معراج پیامبر، دیوارنگاره، فرهنگ عامیانه، بقاع
|
|
چکیده
|
در تعالیم الهی، انسان رابطه ای ویژه با خلق هستی داشته و در این تفکر، پیامبران الهی صراحتاً به عنوان الگو و اسوه ی انسان ها معرفی و توصیه می شود. در این میان موضوع برخی نقاشی های دیواری عصر اسلامی، وقایعی است که مربوط به عالم محسوس نیست. از جمله این آثار، تصویر معراج است که حضرت محمد(ص) را سوار بر براق - که موجودی نیمه انسان است - در شب معراج در آسمان ها نشان می دهد. نقاشان عصر اسلامی ابداع تصویر پیامبر (ص) را به سبب محدودیت موضوع دینی، در پرده خیال خود کرده اند. حال آن که دیوارنگاره ها، روایاتی تصویری از مضمون های مورد علاقه ی توده مردم شیعه مذهب ایرانی است که به طرز پیچیده ای با دیگر سنت ها و فرهنگ اجتماعی مناطق مختلف ایران آمیخته شده است. در برخی اماکن مذهبی گیلان، نقاشی های دیواری جالب توجهی با موضوع معراج پیامبر(ص) مشاهده می شود. بررسی ها نشان می دهد که این نقاشی ها می تواند اسباب همدردی و دل گرمی مردم مسلمان شیعی این منطقه در کشاکش مشکلات شان باشد تا خود را در پناه و سایه آنها ببینند و با تجسم آن بزرگواران، خود را بر حذر از ظلم حس کنند. نیز در این نقاشی ها مضمون های روایی در کنار یکدیگر و گاه بدون انقطاع در گستره ی طولی دیوار بنا، تصویر می شوند. با آگاهی از منابع ادبی - که این نقاشی ها، بیان تصویری آن ها هستند - و آشنایی با سنت های عامیانه تصویری و اهداف هنرمندان، می توان مضمون ها و شخصیت ها و عناصر را باز شناسی، دسته بندی و مطالعه کرد. تلاش این پژوهش - که به روش توصیفی و تحلیلی انجام گردید - بررسی و مقایسه پنج اثر از تصاویر معراج پیامبر(ص) در دیوارنگاره بقاع گیلان- سه شهر، رودسر، لنگرود و لاهیجان- است.
|
|
پژوهشگران
|
مژگان قاسمی (نفر دوم)، مصطفی رستمی (نفر اول)
|