مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی و تحلیل «نور و ظلمات» از دیدگاه قرآن کریم
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	قرآن، نور، ظلمات، تفسیر موضوعی، معناشناسی
چکیده	قرآن کریم تبیان لکل شیء است و خودش مفسر خودش است که به فرموده ی حضرت علی (علیه السلام) ینطق بعضه ببعض است؛ از این رو به اندازه ی تمام واژه هایی که در قرآن به کار رفته جای بحث و تامل و بررسی وجود دارد؛ و از این دریای بی کران مشتی از آب را می توان برگرفت و به قدر تشنگی نوشید. در این مجال به بررسی دو واژه از آیات قرآن خواهیم پرداخت؛ واژه هایی که در همه ی ادیان الهی و حتی غیر الهی نمود و جلوه ای دارند. مفهوم مقدس در زیر مجموعه ی نور می گنجد و ظلمت نیز در تضاد با آن و دارای مفهومی منفی است. در قرآن نیز خداوند خود، نور است و به نور هدایت می کند و طاغوت، اهلش را به ظلمت ها می کشاند. واژه ی «نور» در قرآن 43 بار به کار رفته است و «ظلمت» کاربرد قرآنی اش به 23 مرتبه می رسد. در این زمینه نوشتار هایی چند به تدوین درآمده است؛ آن چه را که این پژوهش را از دیگر کارها متمایز می نماید، رویکرد سیاق محور است؛ که منتجات این بحث ها از رکوعات مربوط به آیات شامل این واژه ها استخراج گردیده است. در این پایان نامه از روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع اسنادی و کتابخانه ای است؛ و هم چنین از منابع الکترونیکی و نرم افزار های مرتبط استفاده شده است. نور و ظلمات در بیشتر آیات در کنار هم و با معنایی تقابلی به کار رفته است؛ علاوه بر وجود خداوند کریم که خود نور است؛ قرآن و تورات و انجیل نیز به نور معرفی شده اند؛ خداوند از نور خود به مومنان می بخشد و با این نور به آن ها بصیرت می بخشد و در آخرت نیز از این نور بهره مند خواهند بود.در برابر این ها ظلمات وجود دارد که توده ای از اعمال طغیانگری اعم از کفر، فسق، کذب و دیگر اعمالی از این دست را در خود جای می دهد و ولایتشان تحت سرپرستی طاغوت شکل می گیرد.در این پژوهش عواملی که عامل جذب نور و بهره مندی مومنان از نور هستند، ذکر می گردد و مورد بررسی قرار می گیرد؛ ایمان به خداوند و رسولش و عمل صالح و داشتن شرح صدر و عدم لهو و لعب از این جمله اند؛ و همین مفاهیم و اعمال به صورت سلبی در محدوده ی ظلمات قرار می گیرند. نور با خود هم نشینانی از جنس علم، قدرت، خالقیت و رحمت را دارد که در آن سوی جوی این ها کافران که ظالم هستند و ظلمت زده در کفر و نفاق و تنهاییشان محصور شده اند و در دام طاغوت گرفتار آمده اند.
پژوهشگران	سید علی اکبر ربیع نتاج (استاد مشاور)، محسن نورائی (استاد راهنما)، نجمه احمدی (دانشجو)