مشاغل غیررسمی، مشاغلی هستند که افراد شاغل در آن بدون داشتن قرارداد رسمی کار، با کمترین دستمزد و بدون برخورداری از حمایت های اجتماعی ( مانند بیمه های اجتماعی) و حداقل مزایای استخدامی ( مانند اخطار پیش از اخراج، مرخصی استحقاقی سالانه یا استعلاجی و غیره ) مشغول به کارند و این افراد نه تنها از امنیت شغلی برخوردار نیستند، بلکه نمی توانند هزینه های زندگی خود را پوشش دهند. اشتغال غیررسمی سهم قابل توجهی از اقتصاد غیرکشاورزی در مناطق شهری ایران و استان کردستان را به خود اختصاص داده است. در این پژوهش با استفاده از داده های خام مربوط به طرح نمونه گیری هزینه - درآمد خانوار در مناطق شهری استان کردستان، میزان اشتغال غیررسمی برآورد گردیده و عوامل مؤثر بر اشتغال غیررسمی با استفاده از مدل لاجیت در سال های 80، 87 و 93 بررسی شده است. معیار اندازه گیری اشتغال غیررسمی، شاخص برخورداری از حداقل مزد قانونی و برخورداری از بیمه های اجتماعی است. نتایج حاصل از اندازه گیری اشتغال غیررسمی نشان می دهد که در فاصله ی سال های 1380 تا 1393 نسبت اشتغال غیررسمی در مناطق شهری استان کردستان افزایش یافته و از 1/67 به 8/73 درصد رسیده است. نتایج تخمین مدل لاجیت نشان می دهد که متغیرهای سن، وضعیت تأهل، میزان تحصیلات و نوع فعالیت تأثیر معناداری بر اشتغال غیررسمی دارند. افزایش سن، افزایش تحصیلات و متأهل بودن احتمال اشتغال غیررسمی را کاهش می دهند. اشتغال در بخش صنایع و معادن، نسبت به خدمات احتمال اشتغال غیررسمی را افزایش می دهد.
