۱۴۰۴/۰۲/۰۳
مهدی تقی زاده طبری

مهدی تقی زاده طبری

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده الهیات و معارف اسلامی علامه حسن زاده آملی (ره)
نشانی:
تلفن: ۰۱۱۳۵۳۰۲۶۰۴

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی نقاط اتصال و اشتراک داستان‌های انبیاء(ع) در سوره انبیاء
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
قرآن کریم، سوره انبیاء، داستانهای انبیاء، نقاط اتصال و اشتراک.
سال 1403
پژوهشگران سیده عاطفه جلیلیان احمدکلائی(دانشجو)، مهدی تقی زاده طبری(استاد مشاور)، زینب السادات حسینی(استاد راهنما)

چکیده

قرآن کریم کتابی آسمانی جهت هدایت بشر نازل شده است و برای دستیابی به این هدف، از شیوه‌های بیانی مختلف بهره جسته است. پژوهش در بخشی از زیباییها و جلوههای بدیعش، جلوههای شگفتی از معانی آن عمق میبخشد و آنها را برای انسان شیرینتر و جذابتر مینماید. بهرهگیری از بیان داستان یکی از شیوههاست که قرآن برای ابلاغ پیام خویش بهره برده است، به‌گونه‌ای که می‌توان گفت شیواترین ابزار بیان، انتقال مفاهیم و انگاره‌های مورد نظر خداوند به تصویر کشیدن وقایع در قالب قصّه و داستان است. سوره انبیاء، بیست و یکمین سوره مکی قرآن است که در بخشی از سوره، قصص انبیاست. هدف از نقاط اتصال و اشتراک داستان‌های این سوره، ارتباط و ساختار معنایی هرکدام از داستانها با یکدیگر مساله این پژوهش میباشد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخانهای و استفاده از نرم‌افزارهاست. طبق بررسیهای بهعمل آمده، نتایج نشان میدهد علت عدم ترتیب تاریخی قصص، در گفتار 3، آیات 48-91، ارتباط طولی و مکملی بوده که از محتوای قصص حاصل شده است تا راهبردهای لازم را به پیامبر (ص) ارایه دهد و به ترتیب اهمیت، اصول اعتقادی سپس نکات اخلاقی بیان شده‌اند. در اولین قصه، داستان حضرت موسی(ع) اعطای کتاب به او بیان شده و بعد، شروع دعوت حضرت ابراهیم(ع) از خانواده و قومش و شیوه احتجاج توحیدی وی را نمایانده است و اینکه فرزندانش امامت امت را بعهده خواهند داشت و در قصص انبیای بعدی موضوع هجرت، دعا و تضرع بدرگاه الهی، اعطای حکم و علم و نکات اخلاقی چون صبر بیان شده‌اند. ارتباط عرضی نشان داده که پیامبران اصول دین را بیان نمودند و در تبلیغ آنها موانعی داشته‌اند اما خداوند آنان را نجات داده از نعمت‌ها بهره‌مندشان نمود. نکته دیگر اینکه بیان داستان‌های واقعی قرآن، هدفمند است و ضمن جنبه هدایتگری، متناسب با زمان نزول، به پیامبر(ص) و مؤمنان ارایه طریق نموده و بشارت صالحان را داده که این حاکی از ارتباط عرضی بیان این قصص با فضای نزول می‌باشد و چه بسا از این طریق می‌توان نوع مخالفت‌هایی که مشرکان با پیامبر(ص) در زمان نزول به‌خصوص این سوره داشتند، دست یافت.