صادق صالحی

چکیده امروزه، ارتباط مردم با حکومت و دستگاه‌های دولتی و رشد مشارکت‌های هر چه بیشتر آنان از طریق نهادها و سازمان‌هایی صورت می‌گیرد که به «سازمان‌های مردم ‌نهاد» معروف شده‌اند؛ چرا که ویژگی‌هایی نظیر نداشتن وابستگی به ساختار دیوان‌سالارانه و منابع عمومی دولت، داوطلبانه و مردم‌سالاری بودن، آنها را از سازمان‌های دولتی متمایز می‌نماید. ازاین‌رو جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان منادی مردم‌سالاری دینی، در تلاش است، با توجه ‌به کارکردهای متنوع این سازمان‌ها، نسبت به بهره‌برداری مدیریت شده و هدفمند از ظرفیت این سازمان‌ها اقدام نماید؛ بی شک این مهم با استفاده از برنامه‌ریزی راهبردی، هدف‌گذاری صحیح و نظارت و ارزیابی سیاست‌ها در خصوص این سازمان‌ها امکان‌پذیر است و در نهایت به کاهش مشکلات کشور در حوزه‌های مختلف از جمله فرهنگ، اقتصاد، مشارکت اجتماعی و سیاسی، امنیت اجتماعی و جلوگیری تهدیداتی همچون وقوع جنبش‌های اجتماعی نوین منجر خواهد شد. آمل از دیرباز جایگاه بسیار مهمی از حیث شکل‌گیری و توسعه سازمان‌های مردم ‌نهاد داشته است. در حال حاضر نیزدر این شهرستان خیران بزرگ و نیک‌اندیشی وجود دارند که در کارهای خیر ید طولانی دارند به‌گونه‌ای که برخی از آنها زبانزد استانی و کشوری دارند. تحقیق حاضر در نهایت به یک مدل پارادایمی تحت عنوان "حکمرانی مسجد محور دست یافت. از نظر روشی، برای دست یابی به یک مدل پارادایمی، در مرحله اول نوارهای مصاحبه پیاده شد و سپس، بر اساس تجزیه و تحلیل مصاحبه‌‌ها، ابتدا 130 کد باز استخراج شد. بعد از بازبینی- از حیث تکراری بودن کدها و یا شباهت- کدها به 60 مفهوم کاهش یافت و بعد از چندین بار بازبینی، تعداد 32 مقوله فرعی در قالب 19 مقوله‌‌ی اصلی استخراج گردید. مرحله کدگذاری گزینشی به استخراج یک مقوله هسته منجر شد که عبارت است از " حکمرانی مسجد- محور". حکمرانی مسجد- محور نمونه ای از حکمرانی در تمدن نوین اسلامی است که با حفظ کارکردهای انسان مدرن نقش مهمی در توسعه شهری ایفاء می کند. مسجد از گذشته های دور ماَوا و پناه فعالیت های اجتماعی – اجتماعی و سیاسی مردم بوده و همواره به عنوان یک سیستم اجتماعی- اقتصادی- سیاسی- فرهنگی و مذهبی، واسط بین دولت و مردم ایفای نقش نموده است. در قسمت پایانی این تحقیق و با استفاده از مدل نظری جان هانیگن، مدل پیشنهادی برای توسعه نقش و کارکردهای حلقه های میانی مطرح شد تا کنشگران مردمی با استفاده از مولفه های این مدل بتوانند باعث توسعه و گسترش فعالیت های حلقه های میانی شوند.این مولفه ها عبارتند از: 1- اقتدار و اعتبار علمی برای داده‌ها، 2- مروجان علمی -فرهنگی- مذهبی، 3- رسانه‌ها ی اجتماعی و شبکه های مردمی، 4- برجسته سازی مسأله حکمرانی به شکل نمادین و بصری، 5- مشوق‌های اقتصادی برای انجام اقدامات لازم،6- نهادهای مردمی و حلقه‌های میانی.