مقدمه: از مهم ترین آلاینده های زیست محیطی می توان به فلزات سنگین اشاره کرد، که به علت پایداری بالا در محیط و حضور مقادیر بالایی از آن ها در پساب کارخانجات، تصفیه آن ها ضروری است. مواد و روش ها: دراین تحقیق از باکتری سودوموناسPseudomonas sp. که از پساب شهرک صنعتی ایلام جدا شد، به عنوان نمونه ای از باکتری گرم منفی، و باکتری باسیلوسBacillus sp. که از خاک بیابان مرانجاب کاشان جدا شد، به عنوان نماینده باکتری های گرم مثبت در جذب زیستی نیکل از محلول آبی در رآکتور بچ استفاده شد. نتایج: در این تحقیق، عواملی مانند میزان بیشینه جذب نیکل، اثر اسیدیته محلول فلزی و تکرارپذیری جذب فلز، به وسیله سودوموناس و باسیلوس مطالعه و مشخص شد ، زمان تعادل جذب نیکل به وسیله باسیلوس در حدود 10 دقیقه است. بیشینه میزان جذب فلز به وسیله باکتری مذکور 71/. میلی مول بر گرم وزن خشک سلول است. بحث و نتیجه گیری: میزان جذب نیکل به وسیله سودوموناس در حدود 12/. میلی مول بر گرم وزن خشک توده سلولی و زمان تعادل در حدود پنج دقیقه بود. از بین عوامل رهاساز، بهترین عامل جداکننده فلز نیکل از سطح باکتری ها در باسیلوس، اتیلن دیامین تترا استیک اسید و در سودوموناس، نیتریک اسید شناخته شد. این نتایج نشان داد، باکتری گرم مثبت باسیلوس گزینه مناسب تری برای حذف فلز نیکل از محلول های آلوده است.
