مسائل مربوط به حیات وحش یکی از چالش های مهم محیط زیستی به شمار می رود. خطراتی نظیر از میان رفتن زیستگاه ها، تغییرات اقلیمی، افزایش شکار و تجارت سیاه حیوانات، موجودیت و پایداری حیات وحش را به طور روزافزون تهدید می‌کند. از این رو احداث درمانگاه‌های دامپزشکی برای نگهداری و بازپروری حیوانات آسیب دیده در حیات وحش باید مورد توجه قرار گیرد. در این پژوهش با توجه به استاندارادهای موجود در دنیا و تطبیق آن با استاندارد موجود در ایران به منظور دستیابی به حالت بهینه طراحی ساختمان برای جانوران آسیب دیده تلاش شده است. پیشنهاد تغییرات و اصلاحات داده شده از لحاظ معماری مورد بررسی قرار گرفته‌اند که مبتنی بر معیارهای رفتار شناسی حیوانات حیات وحش، در نظر گرفتن تنوع جانوری، افزودن برنامه فیزیکی متناسب و .... صورت گرفته تا حالت بهینه شرایط اسکان، درمان و نگهداری حیوانات آسیب دیده مهیا شود. هدف: ارزیابی و بازنگری دستورالعمل بازپروری حیات‌وحش سازمان محیط زیست کشور از لحاظ ملاحظات معماری و تعیین نقش تنوع زیستی در آن روش‌شناسی پژوهش: ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و مطالعه اسناد و مدارک مفاهیم پایه، دیدگاه صاحب نظران و مصادیق داخلی و خارجی داده‌های کیفی گردآوری شده و از مطالعه، جمع بندی و تحلیل آن‌ها و سپس با مقایسه شاخص‌های داخلی با خارجی به بررسی دستورالعمل قرنطینه و بازپروری حیات‌وحش در ایران میپردازیم. این شاخص‌ها مسیر مطالعات بر روی نمونه مطالعاتی تحقیق را مشخص می‌کنند. برای بررسی نمونه مطالعاتی تحقیق از روش اسنادی استفاده شده است. در روش اسنادی اطالعات بر پایه اسناد و مدارک موجود تامین شده است. یافته ها: همواره با توجه به اهمیت بالای حیات‌وحش و تاثیر آن بر زندگی انسان که روز به روز بیشتر به آن پی برده میشود باید اطلاعات و دستورالعمل‌های موجود را به‌روز کرد و از علم دانش روز استفاده کرد تا بتوان بهترین شرایط را برای موجودات فراهم کرد. یکی از ایراداتی که میتوان به دستورالعمل ایران گرفت استفاده از منابع قدیمی تر میباشد که در اینجا سعی بر استفاده به روز از منابع شده است. همواره باید تلاش کرد تا در استفاده از منابع، به روز بود چرا که با گسترش علم و تکنولوژی سرعت پیشرفت در زمینه‌های مختلف رو به افزایش است. بحث قرنطینه و درمان حیات‌وحش از نظرهایی اهمیت فراوان دارد. برای درمان حیات‌وحش همواره باید کوشید و شرایط قرنطینه باید طوری باشد که بیشترین بازدهی را داشته باشد و کمترین استرس را به حیوان وارد کند. نتیجه گیری: پس از انجام تحقیقات و بررسی های صورت گرفته، دستورالعمل مرکز قرنطینه و بازپروری حیات‌وحش سازمان محیط زیست دارای برخی ایرادات میباشد. در حالت کلی میتوان گفت با اضافه کردن چند ریز فضا و اصلاح مواردی خاص در مورد حیوانات میتوان دستورالعمل ایران را بهبود بخشید و از آن در بخش اجرا بهتر استفاده کرد تا شرایط ایده آل برای حیوانات فراهم باشد.
