مطابق نظریه صورتگرایان, هنرمند(شاعر) با درهم شکستن ساختار عادی زبان, در واقع «آشنایی زدایی» میکند.آشنایی زدایی به دو شکل نمودار میشود؛ یکی هنجارگریزی (قاعده کاهی) است و دیگری «قاعده افزایی» است. هنجارگریزی انواعی دارد که یکی از مهمترین نوع آن «هنجارگریزی معنایی» است که شامل «تشبیه و استعاره» میشود که در غزل سعدی کاربرد دارد. با وجود این, این سوال مطرح میشود که آیا کاربرد تشبیه و استعاره به اندازه ای است که بتوان آنها را از مختصات سبکی غزل سعدی به شمار آورد یا خیر؟ در متن مقاله نشان خواهیم داد که در غزلیات سعدی, در حوزه هنجارگریزی معنایی, تشبیه و استعاره از پرکاربردترین آرایه هستند و کارکرد زیباشناسی آنها و شگردهای مختص شاعر در نحوه بخدمت گرفتن تشبیه و استعاره را آشکار خواهیم ساخت.
