این مقاله، باهدف بررسی سلسله مراتب شهری وتحولات مربوط به آن درشهرهای استان کردستان طی 50 سال گذشته صورت گرفته ودرآن ازروش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. این تحقیق بدنبال یافتن پاسخ این سؤالات اساسی است که سلسله مراتب شهری دراین استان ازچه الگویی پیروی می کند و آیا پدیده نخست شهری (city Primate ( درآن وجود دارد یاخیر؟ دراین راستا، ازشاخص چهارشهر(index city -Four(، مدل رتبه – اندازه (Rule size -Rank(، مدل تعدیلی بهفروز ومحاسبه توزیع لگاریتمی رتبه اندازه شهرهابهره برده ایم. جامعه آماری تحقیق حاضر23 شهرکردستان براساس آمارسال1385 می باشد. مهمترین نتایج عبارتنداز: پدیده نخست شهری دراستان در اوایل دوره موردمطالعه (-85 1335) وجود داشته وشهرسنندج به تنهایی 65 درصدجمعیت شهری استان را درسال35 دارا بوده و3/17 برابرشهردوم جمعیت داشته است ولی روندتحولات دردوره های بعد مثبت بوده وتوزیع جمعیت درشهرهای استان به سمت تعادل منطقه ای گرایش پیدا کرده است. بکارگیری شاخص چهارشهرنشان می دهدکه دراستان پدیده نخست شهری ازالگوی متعادلی پیروی می کند ونقش خردکننده ای روی شهرهای دیگرندارد. هم اکنون، 11 شهرجدیدالتأسیس استان (ایجادشده درفاصله سالهای75 تا85 ) فاصله بیشتری با جمعیت های مدلی(هردومدل ) دارند. به منظورتداوم توزیع متعادل جمعیت شهری دراستان بهتراست به شهرهای کوچک ازنظر سرمایه گذاری وجذب جمعیت، توجه بیشتری شود.
