جامعه شناسان زبان، نقش عوامل غیر زبانی مختلف، همچون قومیت، جنسیت، تحصیلات، طبقۀ اجتماعی، سن و منطقۀ جغرافیایی را در پیدایش گونه های زبانی بسیار مؤثر دانسته اند. یکی از این طبقات اجتماعی، طبقۀ دانشجویی است که با گفتمان ویژۀ خود تعریف می شود. این جستار با مطالعه ای که بر روی زبان دانشجویان داشته است، به این نتیجه رسیده که در وضعیت کنونی، نقش تأثیری این عوامل دگرگون شده است؛ هم به دلیل تحوّلات فرهنگ جهانی به دنبال جنبش تکنولوژیک و هم دگردیسی های فرهنگی ایران در دهه های اخیر، متأثر از تحولات بین المللی و رخدادهای داخلی و بر هم خوردن پیش فرض های گذشته. بر همین اساس با محوریت سه متغیّر سن، تحصیلات و جنسیت و چگونگی تأثیر آن ها بر زبان که نظام قدرت جدیدی را در زبان سامان می دهد و هم گرایی این عوامل و بی فروغ شدن عوامل متصلّب پیشین، گفتمانی جدید را صورت بندی می کند که تجلّی تمام عیاری در زبان دارد و از آن با عنوان «زبان تیره» یاد شده است. زبانی که در دهۀ پیشین از آن به زبان مخفی تعبیر می شده؛ امّا اکنون از پس پرده به درآمده است. ضمن بررسی توصیفی و تبیینی این زبان گونه، به این نتیجه می رسد که این زبان گونه -که بیانگر سبک خاصی از زندگی است- ایدئولوژی مسلّط را به شیوه ای نو و با رویکردی تقابلی با بحران مواجه می کند و صرفاً پدیده ای اخلاقی نیست که با اندرزنامه و هشدارنامه اصلاح پذیرد؛ بلکه محصول متغیّرهای ژرف و پیچیدۀ اجتماعی سیاسی است.
