رضا اسماعیلی

ژئودایورسیتی (تنوع زمینی) گوناگونی محیط غیرزنده زمین است که پایه اغلب فعالیتهای انسانی و حیات اکوسیستم محسوب میشود. گسترش فعالیتهای انسانی و تخریب این محیط بیجان مهمترین عوامل تهدیدکننده ژئوسیستم و اکوسیستم محسوب میشود. هدف این تحقیق ارزیابی کمی ژئودایورسیتی و تعیین حساسیتپذیری آن بوده است که بهصورت نمونه در حوضه آبریز بابلرود در استان مازندران موردمطالعه قرار گرفته است. برای ارزیابی کمی ژئودایورسیتی از چهار شاخص اصلی زمین شناسی، ژئومورفولوژی، خاکشناسی و هیدروگرافی استفاده شد و تعداد عناصر در شبکههای مربعی 1/5 * 1/5کیلومتری شمارش شدند. سپس شاخص تهدید با استفاده از نقشه کاربری اراضی و روش هِمِروبی طبقهبندی شد. با ترکیب این دو عامل نقشه نهایی حساسیت ژئودایورسیتی حاصل شد. 23درصد از مساحت حوضه در طبقات تنوع زمینی بسیار زیاد و زیاد قرار گرفتهاند. نیمه جنوبی حوضه خصوصاً جنوب شرقی حوضه بیشترین تنوع زمینی را دارد. از میان شاخصها در نقشه ژئودایورسیتی، شاخص ژئومورفولوژی با مقدار میانگین 44/5درصد بیشترین تأثیر را نسبت به سایر شاخصها دارا بوده است. در نقشه حساسیت ژئودایورسیتی، قسمتهای جنوبی و شرقی حوضه با تنوع زمینی بالا و به ترتیب با کاربریهای مرتع و دریاچه سد البرز در طبقه بیشترین حساسیت قرار گرفتهاند. تلفیق دو نقشه ژئودایورسیتی و شاخص تهدید میتواند اطلاعات بسیار مفیدی را بهصورت یکپارچه فراهم نماید تا برای مدیریت سرزمینی، برنامهریزی و حفاظت مورداستفاده قرار گیرد