۱۴۰۴/۰۲/۰۳
رضا اختیاری امیری

رضا اختیاری امیری

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده حقوق و علوم سیاسی
نشانی:
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
تغییر سیاست خارجی عربستان سعودی و احیای روابط با ایران (۱۴۰۰-۱۴۰۳)
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
عربستان سعودی، ایران، خاورمیانه، ایالات متحده آمریکا، چین، رئالیسم نئوکلاسیک.
سال 1403
مجله فصلنامه روابط خارجی
شناسه DOI
پژوهشگران رضا اختیاری امیری ، جلال کلهری

چکیده

مناسبات عربستان سعودی و ج.ا.ایران در طول چند دهه گذشته از فراز و فرود‌های فراوانی برخوردار بوده است. رقابت‌های ایدئولوژیکی و ژئوپلتیکی بین این دو کنشگر قدرتمند خاورمیانه، به تنش‌های گوناگون و نهایتا جنگ‌های نیابتی منجر گردید. با این حال، در سال‌های اخیر شاهد نوعی دگردیسی در سیاست‌های عربستان در قبال ایران بوده‌ایم. بر همین مبنا، گفتگوهای سازنده بین دو کشور در سال 2021 آغاز شد و در نهایت با وساطت چین به "توافق پکن" در سال 2023 منتهی شد؛ که به احیای روابط دیپلماتیک میان ریاض و تهران پس از 7 سال قطع رابطه انجامید. در همین چارچوب، هدف پژوهش بررسی علل تغییر سیاست‌خارجی عربستان و تمایل این کشور به احیای روابط با ایران است. بنابراین، سوال اصلی بدین گونه مفصل بندی شده است که عوامل موثر در تغییر سیاست خارجی عربستان سعودی که نهایتا منجر به احیای روابط ریاض با تهران شده است کدامند؟ فرضیه پژوهش بر این اساس طرح شده است که مجموعه‌ای از عوامل داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی نظیر پیشبرد برنامه توسعه اقتصادی در چارچوب سند چشم‌انداز 2030، که مستلزم ایجاد ثبات و امنیت در منطقه می‌باشد، تغییر اداراکات نخبگان سعودی نسبت به تحولات خارجی، شکست در رقابت‌های ژئوپلیتیکی و جنگ‌های نیابتی با ایران و بی اعتمادی به سیاست‌های دولت‌های گوناگون آمریکا، در تغییر سیاست خارجی ریاض نقش مهمی ایفاء نمودند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مجموعه این عوامل، الزامات و محدودیت هایی را برای عربستان سعودی ایجاد نمود و نهایتا نخبگان سیاسی این کشور را بسوی تعدیل تنش‌ها و منازعات و احیای روابط با تهران سوق داد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و برای تحلیل موضوع پژوهش از نظریه رئالیسم نئوکلاسیک استفاده شده است.