کارکرد و اثرات مثبت سرمایه اجتماعی غیر قابل انکار است. امروزه به دلیل کارکرد های مثبت سرمایه اجتماعی و نقش مهم آن در توسعه جوامع، غیر قابل انکار است. مطالعات و بررسیهای داخل کشور نشان می دهند که سرمایه اجتماعی در کشورمان با فرسایش روبرو بوده است. فقدان سرمایه اجتماعی جامعه را با خطر فروپاشی روبرو می کند. جامعه ما یک جامعه دینی است و بر اساس بنیاد های دینی شکل و قوام یافته است. مجموعه باورها، عقاید، ارزشها و قوانین اجتماعی، مبتنی بر اسلام، بنیاد سرمایه اجتماعی ما را شکل می دهند. بنابر این نظریه و اندیشه امام علی (ع) به عنوان نخستین امام شیعی اهمیت زیادی در تبیین فرسایش سرمایه اجتماعی خواهد داشت. برای همین این مطالعه به این پرسش پاسخ می دهد که از نظر امام علی (ع) چه علل، شرایط، زمینه ها و فرآیندی سبب فرسایش سرمایه اجتماعی می شود؟ روش این پژوهش از نوع کیفی است و از استراتژی گراندد تئوری استفاده شده است. داده های اصلی این پژوهش تمامی خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه امام علی (ع) بوده است. داده ها ی پژوهش در سه سطح کدگذاری باز ، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی مورد تجزیه و تحلیل قرا گرفت. بر اساس یافته ها، می توان بیان نمود که هر قدر جوامع از سرمایه های بنیادین شناختی (توحید، تقوای الهی و عدالت اجتماعی) دور شوند به همان میزان سرمایه هایشان فرسایش خواهد یافت. یافته ها نشان داده است که اختلافات و تفرقه موجب تنازع و نهایتا فرسایش سرمایه اجتماعی می شود. همچنین گسست پیوند های اجتماعی، عدم یاریگری متقابل، اشرافی گری و عدم ساده زیستی و خاص گرایی در مقابل عام گرایی) به عنوان علل، شرایط تاثیر گذار و مهم در فرسایش سرمایه اجتماعی از دیدگاه امام علی (ع) تلقی می شوند. از سوی دیگر شرایط زمینه ای مانند تکبر و خود پسندی و تعصب جاهلی، شیوع فساد، تملق و چاپلوسی ،نفاق و شرایط مداخله گر مانند بی توجهی به حقوق متقابل مردم و رهبری، خشونت و سنگدلی و رشد رذایل اخلاقی در فرسایش سرمایه اجتماعی تقش مهمی ایفا می کنند. و نهایتا بر اساس نتایج می توان بیان کرد که پیامد چنین عواملی ممکن است به سقوط جوامع منجر شود.
