قرآن کتاب هدایت است و برای تربیت بشر و رساندن او به مقام خلیفه اللهی و زندگی پاک بر بشر نازل شده است. این هدایت‌گری گاهی به وضوح و محکم بیان شده و گاهی به اشاره و تمثیل و روش‌های غیر مستقیم است. تدبر در قرآن از جمله مسئولیت‌های تربیتی معلمان و محققان و دانش پژوهان است. در این پژوهش با این رویکرد، تحقیقات کیفی و بر روش تحقیق توصیفی، تحلیلی فرارونده و مطالعه کتابخانه‌ای استوار شده است تا بتواند به مبانی و روش‌های تربیت اخلاقی در آیات سور مبارکه لقمان و حجرات، به کشف مبانی و روش‌های تربیت اخلاقی مندرج در این دو سوره پرداخته است. مبانی تربیت اخلاقی از جمله یافته‌های این پژوهش یعنی گزاره‌های هست محور می‌باشد که در این آیات با استعانت از تفاسیر معتبر استنباط شده است. در سوره مبارکه لقمان نُه مبنای تربیت اخلاقی و در سوره مبارکه حجرات شش مبانی تربیت اخلاقی احصاء شد. بر همین اساس در دو سوره، به خاطر اشتراکات، دوازده روش تربیت اخلاقی استنباط شد. برخی از مهم‌ترین این روش‌ها عبارت از روش: تربیت توحیدی، احترام به والدین، روابط خانوادگی نیکو، فریضه سازی، امربه معروف و نهی از منکر، صبرورزی، نفی تَکَبّر، میانه‌روی در امور، برخورد با فاسق، تمثیل، صلح جویی، موعظه و روش ادب سخن گفتن است.
