شهرهای دوران اسلامی از مهمترین نمادهای تحولات اجتماعی فرهنگی ایران کهن محسوب می شوند که می توان آنها را منابع محوری حوزه ی گردشگری تاریخی فرهنگی نیز قلمداد نمود. پژوهش حاضر در پی شناسایی مهمترین ابعاد و شاخص ها موثر بر توسعه ی گردشگری تاریخی فرهنگی در کهن شهر اسلامی ماسوله می باشد. گردآوری داده ها از طریق ابزار پرسشنامه ی محقق-ساخته انجام شده است. صنایع دستی، معماری و سبک زندگی مردمان منطقه که نماد قدمت، اصالت و هویت این منطقه قلمداد می-شود، مهمترین ابعاد بررسی شده در این پژوهش می باشند. برای پردازش داده ها از نرم افزار آماری SPSS و برای تحلیل داده ها نیز متناسب با هدف پژوهش و ماهیت داد ها از آماره ها توصیفی و آزمون ها استنباطی استفاده شده است. آمارها نشان می دهند که سه بعد صنایع دستی، معماری و سبک زندگی اثر چشمگیری در جذب گردشگر دارند. اما میزان اثرگذاری هر یک از این ابعاد بر جذب گردشگر و فرخور آن توسعه ی گردشگری میراث فرهنگی متفاوت است. از میان این ابعاد، بعد معماری سنتی ماسوله بیشترین اثر را در جذب و جلب توجه گردشگران داشته است که این مسأله با منحصربفرد بودن و تفاوت های چشمگیری این گونه از معماری با معماری مبدأ و محل زندگی گردشگران مرتبط است. اما بعد سبک زندگی با کسب میانگین پایین تر نشانگر اعمال اثر کمتر این بعد در جذب گردشگران تاریخی فرهنگی است که باید به این وضعیت به مثابه یک هشدار نگریست. زیرا این امر می تواند برخاسته از آثار فرهنگی اجتماعی منفی گردشگری باشد که به صورت دگرگونی هویتی و دوری از اصالت و سنت جلوه گر شده است. از این رو برنامه ریزی در بعد معماری سنتی برای ارائه ی موثرتر این منابع و حفظ و احیاء اصالت و هویت جاری در سبک زندگی سنتی با هدف غایی جذب گردشگران تاریخی فرهنگی از اهمیت بالایی برخوردار است.
