علامه مجلسی در بحارالانوار - کتاب «السماء و العالم» - به شرح و تفسیر متون احادیث پرداخته و تا حدی مشکلات اخبار را حل کرده است. بیانهای وی در ذیل روایات و آیات قرآن، قابل تأمل است. این پژوهش که با روش توصیفی ـ تحلیلی، انجام گرفته است، در صدد واکاوی روشها و مبانی فقهالحدیثی مجلسی در کتاب «السماء و العالم» است. نتایج پژوهش، گویای این است که علامه در هر موضوع، ابتدا آیات قرآنی مرتبط با آن موضوع را آورده و در صورت لزوم، توضیح و تفسیری هم برای آیات بیان کرده است. مهمترین مبانی مجلسی در شرح روایات این کتاب عبارت است از: احراز صحت متن؛ شرح مفهوم واژههای مفرد موجود در روایات با استفاده از آیات قرآن و نظریات بزرگان لغت؛ توجه به معانی ترکیبی واژگان مرکب چون مجاز، کنایه و استعاره و ضرب المثلها؛ نقد حدیث؛ بهرهگیری از آیات مرتبط؛ بهرهگیری از احادیث مشهور و مرتبط و تشکیل خانوادهی حدیث؛ شناخت سبب و فضای صدور روایات؛ توجه به محکم و متشابه در بین احادیث؛ استفاده از علوم تجربی در طرح مفاهیم و معارف تخصصی.
