۱۴۰۴/۰۱/۱۰
محمد شریفی

محمد شریفی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده:
نشانی:
تلفن: ۰۱۱۳۵۳۰۲۶۰۸

مشخصات پژوهش

عنوان
زمینه‌های اثرگذاری قصه‌های قرآنی در تحول اجتماعی با رویکرد رفتارگرایی اجتماعی
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
نزول تدریجی، ترتیب نزول، قصص قرآن، مؤلفه‌های اجتماعی
سال 1403
مجله آموزه‌های تربیتی در قرآن و حدیث
شناسه DOI
پژوهشگران داود رئیسی خیرآبادی ، محمد شریفی ، محمد مهدی شاهمرادی فریدونی

چکیده

بر مبنای نظریه رفتارگرایی اجتماعی، قصه ­های قرآنی در تغییر رفتار و تحول جامعه مؤثر بوده و تلمیح به گزارش­های تاریخی سلف می­تواند زمینه تأمین هدف رشدی دوره­های مختلف نزول را تأمین کند. در این جستار دور­ه­های نزول قرآن به پنج دوره رشد پنهانی، استقرار دین، حضور علنی مسلمین، تشکیل و توسعه جامعه اسلامی و دوره تثبیت دین تقسیم بندی شده و با روش توصیفی – تحلیلی، قصص قرآن به­عنوان یکی از مؤلفه­های تأثیر گذار در تحول تدریجی اجتماع عصر نزول مورد بررسی قرار می گیرد. به­نظر می­رسد موضوع این آیات در دوره اول در راستای دلگرمی پیامبر(ص) و بیان تکراری بودن تکذیب انبیاء در مکاتب گذشته می­باشد. دوره دوم نزول قرآن بیشترین نمود قصص قرآنی است که این مؤلفه با استناد به تقسیم بندی آیه 29 سوره فتح نقش موازرتی و معاضدتی در راستای هدف استحکام دین را داشته است. در دوره سوم با شروع حضور علنی پیامبر(ص) در جامعه­ی اکثراً مشرک، شاهد نگاه ویژه حمایتی خداوند در راستای اقتدار آفرینی انبیاء هستیم. در دوره چهارم از عنصر داستان در تبیین بهتر فروع دین و تشویق مسلمین به جهاد استفاده شده و نهایتاً در دوره پنجم سعی در آماده ­سازی جامعه برای دوران پس از رسالت و جلوگیری از انحراف در قالب داستان شده است.