تفسیر انفسی قرآن کریم، روشی است در تفسیر که با شناخت انسان از خویش و معرفت او نسبت به عوالم وجودی و تطبیق آن با آیات الهی حاصل می شود. در این روش تفسیری، بین آیات الهی و انسان رابطه ای دو جانبه برقرار می شود؛ به این معنا که تدبر در قرآن موجب تهذیب نفس مفسر شده و تزکیه درون نیز موجب فهم عمیق تری از قرآن می گردد تا جایی که بین قرآن و انسان وارسته از هوای نفس، هماهنگی و تطبیق صورت می گیرد. پژوهش پیش رو، با هدف شناخت تفسیر انفسی قرآن کریم، و بررسی تأثیر قرآن و روایات امام معصوم علیه السلام به عنوان انسان کامل در اشعار بیدل و تفسیر انفسی ارائه شده از آن انجام گرفته است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی اندیشه های مفسران انفسی در اشعار بیدل دهلوی پرداخته که یافته های آن عبارتند از: 1- بیدل در اندیشه هایش متأثر از نخستین مفسر انفسی یعنی ابن عربی(م 638 ه.ق) است. 2- بیدل همانند مفسران انفسی، با بیان تمثیلی، اندیشه های خویش را عقلانی می سازد. 3- درک افکار و اندیشه های بیدل همانند مفسران انفسی، با شناخت لایه های باطنی قرآن کریم و تطبیق آن بر نفس(تفسیر انفسی قرآن) امکان پذیر است. 4- بیدل به عنوان عارف انفسی، نقش ولایتی و سرپرستی عالم امکان را بر عهده، انسان کامل هر زمان می داند. در نتیجه بیدل دهلوی در اشعار خود با بیان فلسفی ، به تفسیر انفسی آیات الهی می پرداز که مهمترین مبانی انفسی در اشعار او عبارت است از : وحدت وجود، بیان تمثیلی، معانی و مضامین بلند آیات الهی و نقش ولایتی انسان کامل که بیدل دهلوی را در زمره شیعیان واقعی قرار می دهد.
