محمد اسماعیل ریاحی

موقعیت نابرابر زنان در خانواده از مصادیق نابرابری جنسیتی است و از آنجایی که در نابرابری جنسیتی، معمولا زنان کم ارزش تر از مردان و به عنوان جنس دوم طبقه بندی می شوند، بنابراین بررسی این مسئله دارای اهمیت می باشد. بر همین اساس، این پژوهش با هدف بررسی اثرات مواجهه با کلیشه های جنسیتی بر موقعیت نابرابر زنان در خانواده، به بررسی این مسئله پرداخته است. روش این تحقیق، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ی محقق ساخته و جامعه ی آماری نیز دانشجویان زن دانشگاه مازندران می باشد. حجم نمونه این تحقیق نیز شامل 364 نفر بوده است که به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. چهارچوب نظری تحقیق، تلفیقی از نظریات کلیشه های جنسیتی ریج وی و میشل، تبعیض جنسی دو وجهی فیسک، نظریه های نابرابری در خانواده ی اَکلی، گلن و انگلند و نظریه ی کلیشه های جنسیتی برجس و برجیدا می باشد. بررسی توصیفی متغیر موقعیت نابرابر زنان در خانواده نشان داد پاسخگویان، تاحدودی ( 5/28 درصد) موقعیت خود را در خانواده والدینی نابرابر دانسته اند. علاوه بر این،1/27 درصد از آنها میزان قرارگیری در موقعیت نابرابر را در حد "زیاد" گزارش کردند. علاوه بر این، پاسخگویان، موقعیت خود در زندگی زناشویی را نیز تاحدودی (5/34درصد) نابرابر دانسته اند و 20 درصد نیز این وضعیت را در حد" زیاد"، گزارش کرده اند. همچنین پاسخگویان،2/41 درصد با کلیشه های جنسیتی (توصیفی) و 4/38 درصد نیز با کلیشه های جنسیتی (تجویزی) روبه رو بوده اند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که متغیر وضعیت تاهل (با بتای392/0) قوی ترین و مهم ترین متغیر پیش بینی کننده ی موقعیت نابرابر زنان در خانواده، می باشد. بدین معنا که زنان متاهل نسبت به زنان مجرد بیشتر در معرض موقعیت نابرابر در خانواده قرار می گیرند و این بدان علت است که این دسته از زنان نابرابری ها و کلیشه های جنسیتی را هم در نقش دختر در خانواده والدینی و هم در نقش همسر در زندگی زناشویی تجربه می کنند. بعد از آن، متغیر مواجهه با کلیشه های جنسیتی (383/0)، قوی ترین و مهم ترین متغیر پیش بینی کننده ی موقعیت نابرابر زنان در خانواده بوده است. رفتارهای مبتنی بر کلیشه های جنسیتی (169/0) و وضعیت اشتغال (142/0) نیز بعد از دو متغیر مذکور، به ترتیب بیشترین تاثیر را بر روی موقعیت نابرابر زنان در خانواده د