1403/02/08
سیده مهنا سیدآقایی رضایی

سیده مهنا سیدآقایی رضایی

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکدۀ ادبیّات و زبان‌های خارجی
نشانی: بابلسر، پردیس دانشگاه مازندران، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان های خارجی، گروه زبان روسی
تلفن: 011-35302674

مشخصات پژوهش

عنوان
پیرامون ضرورت تدوین واژه نامه کلمات و عبارات حسن تعبیری
نوع پژوهش
مقاله ارائه شده
کلیدواژه‌ها
حسن تعبیر، فرهنگ نگاری، فرهنگ لغت
سال 1398
پژوهشگران سیده مهنا سیدآقایی رضایی

چکیده

اصطلاح «حسن تعبیر» عمدتا در علم زبانشناسی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد، اما برای شناخت و توصیف دقیق آن ناگزیریم به علوم دیگری چون جامعه شناسی، روان شناسی، فرهنگ شناسی و حتی تاریخ نقب بزنیم، چراکه این مفهوم ریشه در بافت فرهنگی، اجتماعی و تاریخی زبان ها دارد. «حسن-تعبیر» یا «به گویی» از واژۀ یونانی euphemos مشتق شده که خود از دو جزء eu (= خوب) و phemi (= می گویم) ساخته شده است و دلالت دارد بر نوعی زبان مجازی که معمولاً برای تلطیف کلام و گزاره های صریح تر به کار می رود [میرزاسوزنی، 1393: 62]. واژه برای انسان های بدوی قدرت جادویی داشت و جزء لاینفکی از خود حقیقت به حساب می آمد، زیراکه ذهن ابتدایی آن ها قادر نبود شی، پدیده و حقیقت را از نام شان تفکیک کند. انسان های باستان ملزم به رعایت شرایط و ضوابط مشخصی بودند تا بتوانند در جامعۀ غیرمتمدن آن روزگار، خود را از هلاکت و نابودی برهانند. به این ترتیب نخستین تابوها شکل می گیرند و در همان مراحل ابتدایی شکل گیری تابوها، حسن تعبیرها، که نام هایی مجازی، پوشاننده و غیرمستقیم بودند، پا به عرصۀ وجود می گذارند. با گسترش و توسعۀ تمدن و جامعۀ بشری، تصور انسان از جهان پیرامونش نیز دستخوش تغییر شده و در نتیجه ماهیت تابوها و منعیات نیز تغییر می کند. امروزه باورهای مذهبی و ترس از نیروهای مافوق طبیعی، دلیل پیدایش و استفاده از حسن تعبیرها نیستند. کلمات و عبارات حسن تعبیری در حال حاضر نقش های گوناگونی برعهده دارند: رعایت آداب گفتار، تلطیف، نیکو و پرطمطراق ساختن کلام، سرپوش نهادن بر حقیقت از آن جمله اند.