سید محمد متولی

با توجه به کاربرد روز افزون پرتوهای یونساز به ویژه پرتوهای گاما و ایکس در بسترهای مختلفی مانند پزشکی, صنعت ، کشاورزی و ... با توجه به آثار مخربی که این تابش ها از خود نشان می دهند , حفاظ گذاری این پرتوها از اهمیت زیادی برخوردار هستند. حفاظ ها ترکیباتی هستند که بین منبع تابش یونساز و جسم قرار می گیرند و موجب کاهش میزان شدت تابش رسیده به جسم می شوند. انتخاب موادی که به عنوان حفاظ مورد استفاده قرار می گیرند بسته به نوع و انرژی ذره فرودی و شدت تابش متفاوت می باشند . گاهی اوقات به علت حجم زیاد و هزینه بالا, استفاده از حفاظ های رایج مشکل ساز بوده و حفاظت در برابر تابش نیاز به روش های کارآمد و طراحی حفاظ هایی با کیفیت و مقرون به صرفه است . با توجه به کاربرد روز افزون پرتوهای یونساز به ویژه پرتوهای گاما و ایکس در حوزه های مختلفی از جمله پزشکی, صنعت و کشاورزی و ... با توجه به آثار مخرب و زیان آور این تابش ها, حفاظ گذاری این پرتوها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش به بررسی ویژگی‌های تضعیفی و خواص مکانیکی شیشه‌های20Ba/SrO-(x)Bi2O3–(80-x) B2O3 (که در آنx=10-60 %mol ) می پردازیم. یکی از پارامترهای اساسی در ارزیابی برهمکنش تابش با مواد محافظ، ضریب تضعیف خطی و LAC و MAC و TVLوHVL بود که با استفاده از برنامه Phy-X/PSD در محدوده انرژی (0-10MeV) به دست آمد و نتایج محاسبه شده نشان می‌دهد که افزایش غلظت Bi2O3 باعث تغییر ترکیب و چگالی نمونه‌های شیشه‌ای شده و خواص مکانیکی را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین، مقادیر مدول های الاستیک مانند مدول‌های یانگ، حجمی، برشی، طولی و... کاهش جزئی را تجربه می‌کنند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که افزایش میزان Bi2O3 در نمونه‌های شیشه‌ای منجر به دستیابی به موادی با محافظ تابشی با کارایی بالا می‌شود. در نهایت، از این پژوهش می‌توان از اطلاعات ارزشمندی در مورد ساختار نمونه‌های شیشه بهره‌برداری کرد.