از گزارش های تاریخی چنین برمی آید که «ضَیزَن» از جمله نکاح های مرسوم در فرهنگ عرب پیش از اسلام است که در آن، زنانِ متوفّا به سان اموال بازمانده از میّت، توسط یکی از خویشاوندان نزدیک وی (غالباً پسر یا برادرش) به ارث برده و بدون آنکه مهریه ای دریافت کنند، به نکاحِ وارث درآورده می شدند. عالمان تفسیر با استناد به برخی روایات معتقدند که شماری از آیات قرآنی ناظر به رسم ضیزن نازل شده و به نقد این نکاح جاهلی پرداخته است. در این کرسی علمی کوشش شده است با کاربست رویکرد انسان شناسی، زمینه های فرهنگی این نوع خاص از نکاح به بحث گذاشته شود، اسبابِ به وجود آمدن آن در فرهنگ جاهلی تحلیل گردد و دلایل مطرود شدن آن در فرهنگ قرآنی بازکاویده شود. پژوهش حاضر نشان می دهد که مبنای شکل گیری ضیزن آن است که در فرهنگ عرب پیش از اسلام، نکاح به مثابه دادوستد اقتصادی و مهریه به مثابه بهای خرید زن در نظر گرفته و به پدر او پرداخت می شد؛ حال آنکه چون در فرهنگ قرآنی، زن به عنوان صاحب مهریه و موجودی مستقل ـ نه مملوک مرد ـ شناخته می شد، نکاح ضیزن مورد تحریم قرار گرفت.
