تربیت زمینۀ رشد معنوی و شخصیتی انسان را به وجود می آورد و شناخت انسان مهم ترین امر در جهت گیری تربیت هر انسانی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی با تکیه بر منابع اسنادی و کتابخانه ای به بررسی تأثیر شناخت انسان بر تربیت فردی و اجتماعی با تأکید بر آموزه های قرآنی پرداخته است. برخی از اهمّ ره آورد پژوهش حاضر این است که: تربیت فردی متربی با تأثیر گرفتن از شناخت انسان به گونه ای می شود که او نیل به خدا داشته و خدای خویش را می شناسد؛ از اینرو تربیت او متعالی می شود و از رذایل دوری کرده به تقویت فضایل می پردازد، متربی با این شناخت به بینش صحیح و درک و آگاهی از هدف آفرینش خود می رسد و خود را در مسیر درست زندگی قرار می دهد و نظام فکری خود را اصلاح کرده و پرورش خود را هماهنگ با اصل انسانیت و فطرت خود قرار می دهد و برای رسیدن به کمال نامحدود تلاش می کند؛ روحیۀ حق طلبی را در خود پرورش داده و به آن ارتقاء می بخشد، در نتیجه او به مکتب رسولان الهی که حق هستند یقین پیدا می کند و در مسیر آن ها گام بر می دارد و خود را از نقص به کمال نهایی می رساند، از طرفی با این شناخت او دارای روحیۀ اجتماعی و سازگاری اجتماعی می شود و با دیگران سازگاری داشته و با آن ها در مسائل مهم مشارکت می کند و خود را فردی مسئول می داند و همنوعان خود را دوست داشته و به آنها عشق می ورزد و با دیگران در کارها از جمله کارهای مهم و خدا پسندانه همکاری می کند و از هر کاری که موجب اذیت و آزار دیگران باشد دوری می گزیند و در ارتباط با آنها اصل عدالت را رعایت می کند و از مسیر حق و حقیقت خارج نمی شود؛ حتّی اگر قرار گرفتن در این مسیر به ضرر خودش تمام شود.
