از آن جا که محیط و واقعیت های طبیعی در شکل گیری فرهنگ در دوره های مختلف گذشته نقش بسیار مهمی ایفا نموده اند، باستان شناسان و انسان شناسان با توجه به شواهد به دست آمده از پژوهش ها، به منظور درک وضعیت باستان شناختی پیش از تاریخ ایران تقسیم بندی هایی از آن ارایه نموده اند. نخستین باستان-شناسی که ایران را به مناطق مختلف فرهنگی تقسیم کرد دونالد ا. مک کان بود. وی ایران را به دو منطقه فرهنگی، منطقه فرهنگی تحت نفوذ سفال نخودی رنگ و منطقه فرهنگی تحت نفوذ سفال قرمز رنگ تقسیم کرد. فیلیپ اسمیت، وان دن برگ، ارنی هرینک و از باستان شناسان ایرانی صادق ملک شهمیرزادی بر اساس شاخص هایی به تقسیم بندی ایران به منظور مطالعات باستان شناسی مبادرت ورزیده اند. مسئله اصلی این پژوهش مرزهای طبیعی، فرهنگی و باستان شناختی منطقه فلات مرکزی ایران و موضوع گاه نگاری و تاریخگذاری آثار باستانی دوران پیش از تاریخ در بازه زمانی 6 هزار تا 4 هزار سال قبل از میلادی است. در باستان شناسی امروز ایران مسئله گاه نگاری و تاریخ گذاری بر روش مطلق مورد بی اعتنایی جدی است و پژوهشگران این عرصه ناگزیر به مطالعه تطبیقی و گاه گاری های نسبی و بررسی تشابه همزمانیِ لایه های فرهنگی از طریق مقایسه داده ها به ویژه سفال دست می زنند. این در حالی است که برای حصول نتیجه دقیق و علمی در زمینه گاه نگاری و تاریخ گذاری باید از روش های مطلق و نسبی به طور توامان بهره جست. منطقه فلات مرکزی ایران، یکی از مناطق مهم و کلیدی در درک تحولات دوران نوسنگی تا عصر آهن است. باستان شناسان زیادی در این منطقه پژوهش نموده اند. با وجود این، موضوع گاه نگاری، مرزهای فرهنگی و باستان شناختی، و هم چنین، مفاهیم پیچیدگی های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این منطقه کلیدی دچار ابهام است. نگارنده، به همین دلیل در صدد بر آمده است که بر گاه نگاری باستان شناسی در این منطقه مروری اجمالی به عمل آورد؛ ارزیابی و تحلیلی از آنها به دست دهد و سرانجام، پیشنهادی در این خصوص ارائه نماید.
