یکی از موافقتنامههای اصلی تحت شمول سازمان تجارت جهانی، موافقتنامه اقدامات بهداشتی و نامیده میشود. )SPS( است که اختصاراً )Sanitary and Phytosanitary Measures( بهداشت گیاهی این موافقتنامه برای اعضای سازمان تجارت جهانی چارچوبی از قواعد را به منظور اتخاذ و استفاده از اقدامات بهداشتی و بهداشت گیاهی فراهم میآورد. هدف اقدامات دسته اول باید حفاظت از سلامت انسان و حیوان باشد و دسته دوم چنانچه از نامش برمیآید بر حفاظت از حیات و سلامت گیاهان متمرکز میباشد، با این حال هدف نهایی هر دو اقدام حفظ سلامت بشری و محیط زیست است. از نمونههای شناختهشده این اقدامات میتوان به استانداردهای تغذیه، شیوههای صدور مجوز، ضوابط مربوط به حمل و نقل و یا قرنطینه اشاره کرد. میتوانند از طریق اعمال اقدامات بهداشتی و بهداشت گیاهی SPS کشورهای عضو موافقتنامه مشروع، مانع از ورود کالاهای مضر و تهدیدکننده سلامت و حیات شهروندانشان به داخل قلمروشان شوند. از آنجایی که هدف سازمان تجارت جهانی آزادسازی تجارت است، اعمال هر گونه محدودیت تجاری با شرایط و ضوابطی همراه است که نادیدهگرفتن آنها موجب مسؤولیت بینالمللی دولت عضو خواهد شد. و ضمائم آن نیز شرایط توسل به اقدامات بهداشتی و بهداشت SPS در همین راستا موافقتنامه گیاهی را در قالب اصلیترین تعهدات دول عضو بیان کردهاند که شامل ضرورت، داشتن توجیه علمی و ارزیابی خطر میشود. این سه شرط ملاکهای تعیینکننده در احراز مشروعیت اقدامات بهداشتی دولتهای عضو محسوب میشوند. در پژوهش حاضر ضمن بررسی دقیق این شروط، تلاش گردیده تا رویه قضایی مرتبط با اعمال آنها از منظر حفاظت از سلامت مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد.
