عیسی جوکار سرهنگی

اشکال فرسایش به نوعی شدت فرسایش را نیز نشان می دهند. آبخیز مورد مطالعه یکی از مناطق مستعد دامپروری در استان سمنان است که با بهره وری بیش ازحد و نامناسب از زمین در معرض پیدایش و پیشرفت اشکال مختلف فرسایش آبی قرار می-باشد. بنابراین ضروری است تا عوامل مؤثر بر تشدید شرایط فرسایش آبی در این مناطق به منظور مدیریت و کنترل آن ها مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به اینکه اشکال فرسایش در طبیعت قابل شناسایی هستند، در این تحقیق سعی شده است رابطه عوامل مهم ژئومورفولوژی با تغییرات اشکال فرسایش آبی شامل فرسایش سطحی، شیاری، خندقی و بدلند در بخشی از آبخیز حبله رود به دست آید. به عبارت دیگر طبقات مختلف جنس سنگ، شیب، جهت و ارتفاع با هر یک از اشکال فرسایش در منطقه ارتباط داده شدند تا ایجاد انواع آن ها و شکل فرسایشی غالب در طبقات هر یک از عوامل مشخص گردد. برای این منظور، در این تحقیق با توجه به پروژه ارزیابی تخریب زمین در مناطق خشک (LADA)، به اشکال فرسایش منطقه برحسب شدت و ضعف آن ها رتبه داده شد و با در نظر گرفتن ماهیت داده ها و متغیرهای مورد بررسی از آزمون آماری کروسکال والیس استفاده شد. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که اشکال پیشرفته فرسایش آبی یعنی فرسایش خندقی و بدلند به ترتیب در سازندهای مارن و سنگ گچ و نمک (4/8 و 8/15 درصد)، ارتفاعات 1200-1000 متر (7/6 و 3/21 درصد)، شیب های 20-10 درصد (7/8 و 15 درصد) و جهت دامنه جنوبی (7/5 و 5/9 درصد) بیشترین فراوانی را دارند. نتیجه آزمون آماری برای عوامل جنس سنگ، شیب و جهت دامنه در سطح 01/0 و برای عامل ارتفاع در سطح 05/0 معنی دار به دست آمده که نشان می دهد اشکال فرسایش آبی در طبقات عوامل مورد مطالعه تفاوت مشخصی دارند. بنابراین می توان از عوامل ژئومورفولوژی موردنظر برای ارزیابی اشکال فرسایش آبی و شدت آن در مناطق مشابه استفاده نمود.