مسجد به عنوان مهم ترین بنای مذهبی و عمومی، شهر ایرانی اسالمی تلقی میشود و از این رو واجد ارزشها و ویژگیهای خاص معمارانه بوده است. اندام مسجد به عنوان عبادتگاه مسلمانان به گونهای طراحی و اجرا میشد که هم بتواند در فضای شهری به عنوان یک عنصر شاخص کالبدی نقش ایفا کند و هم کارکرد های مختلف مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و آموزشی را برعهده داشت. این مقاله سعی بر این دارد تا با مقایسه کالبد و کارکرد دو مسجد اصیل ایرانی-اسالمی در منطقه مازندران شامل مسجد جامع ساری و مسجد جامع فرح آباد با دو مسجد معاصر به نامهای صاحب الزمان قائمشهر و حضرت ابوالفضل ساری مقایسه کند. روش تحقیق در این مقاله میان موردی و مقایسهای بود ه، مبانی نظری به صورت کتابخانه ای و شناسایی ویژگی های مساجد به صورت مشاهده میدانی انجام شده است. نتیجه نشان داده است که مساجد معاصرعلیرغم تالش طراحان فاقد ارزشها و هویت کالبدی و کارکردی مساجد ایرانی – اسالمی است.
