1403/01/31
هادی بیاتی

هادی بیاتی

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده الهیات و معارف اسلامی علامه حسن زاده آملی (ره)
نشانی:
تلفن: 011-35302608

مشخصات پژوهش

عنوان
بازتاب خرافه گرایی و مؤلفه های آن در شعر شاعران عصر صفوی
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
خرافه گرایی , صفوی , شاعران , اوضاع اجتماعی.
سال 1402
مجله سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
شناسه DOI
پژوهشگران هادی بیاتی ، محسن رستمی ، محمد حسن رازنهان

چکیده

زمینه و هدف: آثار شاعران عصر صفوی بدلیل پیوستگی با توده مردم، آیینۀ تمام نمای اوضاع اجتماعی این عصر است. با جدایی شاعران از دربار در عهد صفویان و پیوستن آنان به دیگر شهروندان، موضوع شعر این گویندگان نیز تغییر یافت و از آن پس استعداد شعری اینان درجهت بیان آداب و رسوم و باور های اجتماعی شهروندان عادی ایران به کار گرفته شد. این جستار بر آن است با بررسی اشعار شاعران این عهد، به این پرسش پاسخ دهد که کدام باور ها و عقاید و آداب اجتماعی خرافی، بیشتر ذهن شهروندان این روزگار را به خود مشغول داشته و انعکاس این امور در نزد شاعران تا چه اندازه بوده است؟ روش مطالعه: روش پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، اسنادی (کتابخانه ای) است. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که باور ها و عقاید خرافی مانند اعتقاد به چشم زخم و تأثیر ستارگان و سیارات بر حال و سرنوشت انسانها و روی آوردن به شیوه های مختلف دفع چشم زخم، همچنین انواع سحر و جادو گری و پناه بردن به رمالان و فال گیران برای در امان ماندن از آسیب چشم شور و رهایی از طالع شوم نه تنها زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده، بلکه قلب و روح پادشاهان این مملکت را نیز تسخیر نموده است و کثرت این مضامین در دواوین شعرای این عهد دلیلی آشکار بر این مدعا است. نتیجه گیری: اشارۀ این شاعران به باورهای خرافی و عامیانه در این دوره حاکی از آن است که این باورها در تمامی امور مذهبی، سیاسی و اجتماعی این عصر گسترش پیدا کرده است. در این راستا نقش پادشاهان و حاکمان صفوی را نباید در این واقعیت نادیده گرفت؛ چراکه اعتقاد آنها به این امور موجب شده بود تا حدی با این خرافات درگیر باشند؛ تا جایی که هرکدام منجم مخصوصی به همراه خود داشتند تا سعد و نحس بودن انجام امور سیاسی و اجتماعی را برای آنان بیان کنند.