وقف یکی از برترین و پردوام ترین مظاهر احسان و نیکوکاری به مردم و خدمت به همنوعان و کمک به طبقات پایین جامعه از جمله تهیدستان است. بدون تردید یکی از درخشان ترین کارهای خیر در دوره صفوی مسأله وقف است که ریشه ای عمیق در تاریخ اسلام و ایران داشته است. بررسی تاریخ اجتماعی ایران نشان می دهد که طبقه تهیدست به عنوان یکی از طبقات جامعه ایرانی همواره وجود داشته است و تلاش برای زدودن فقر از چهره جامعه و تعامل و رابطه با این طبقات از جمله سیاست هایی بوده است که به دلایلی چند توسط موقوفان که جزو طبقات قدرتمند جامعه محسوب می شدند، دنبال می شده است. بنابراین پژوهش پیش رو با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نقش و کارکرد وقف در زندگی تهیدستان جامعه ایران در دوره صفوی می پردازد. بر این اساس، نتایج پژوهش حاکی از آن است نهاد وقف در این دوره، در ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی از جمله با تأمین نیازهای تهیدستان جامعه، کمک به بهداشت آنان، تهیه و تأمین بسترهای رشد علمی و فرهنگی تهیدستان با تأسیس مدارس و غیره، تأثیر مهمی در بهبود وضعیت زندگی تهیدستان داشت. در این عصر موقوفان با انگیزه هایی چون جلب دعای خیر تهیدستان، به دست آوردن چهره-ای موجه به عنوان پادشاهی مسلمان و خیرخواه، گاه برای نجات از بیماری و از همه مهم تر، تظاهر به کسب رضای خداوند به تهیدستان کمک می نمودند.
