حسنعلی آقاجانی

مطالعات نظام‌های نوآوری، استفاده از سیاست‌های یکسان برای طراحی و هدایت مسیر توسعه مبتنی بر نوآوری را مردود دانسته و توجه خاص به ویژگی‌های مختلف مؤثر بر نوآوری هر منطقه را ضروری می‌دانند. ایران با داشتن مناطق و اقلیم‌های متنوع برای سیاست‌گذاری اقتصادی و اجتماعی، باید به شناسایی ظرفیت‌ها و شرایط هر منطقه اقدام کند. هدف از این پژوهش تبیین متغیرهای کارآفرینی بومی با توجه به استعداد مناطق مختلف کشور ایران با استفاده از رویکرد فراترکیب است. برای انجام این پژوهش کلیه پژوهش‌های کارآفرینی بومی بین سال‌های 1385 تا 1399 مورد بررسی قرار گرفت و پس از انجام گام‌های فرآیند فراترکیب در نهایت تعداد 91 مقاله انتخاب ‌شده و مورد بررسی قرار گرفت. پس از تحلیل داده‌ها، مؤلفه‌های کارآفرینی هنری، کارآفرینی گردشگری، کارآفرینی روستایی، کارآفرینی زنان، کارآفرینی فرهنگی، کارآفرینی منطقه‌ای، کارآفرینی پایدار، کارآفرینی سنتی، کارآفرینی دانشی، کارآفرینی دینی، کارآفرینی سبز کارآفرینی پزشکی و کارآفرینی کشاورزی به‌ عنوان مؤلفه‌های تبیین‌کننده کارآفرینی بومی در مناطق ایران شناسایی شدند و سه مؤلفه کارآفرینی روستایی (26%)؛ کارآفرینی گردشگری (18%) و کارآفرینی فرهنگی (12%) دارای بالاترین نرخ تکرار در میان موضوعات پژوهش‌های مورد نظر بودند. با توجه به دسته‌بندی مناطق مشخص شد که بیشترین تعداد مقالات با موضوع کارآفرینی بومی استان‌های تهران، اصفهان، زنجان، بوشهر و مازندران بوده است که جزو مناطق موفق در سیستم‌های نوآوری کشور محسوب می‌شوند. لذا با توجه به استعدادهای کارآفرینانه بومی هر منطقه و خلأها و کمبودهای پیش روی این ظرفیت‌ها، در درجه اول الزامات قانونی و دستگاهی در چارچوب مناطق کشور برای انتفاع ساکنین مناطق از این فرصت‌ها و سپس کل کشور مدون شود.