خداوند متعال در قرآن کریم، صفات عقلانی و نفسانی انسان را، تبیین کرده است. صفت «هلوعیت» که در آیۀ 19 سورۀ معارج به آن اشاره شده است از اوصاف نفسانی است که مسألۀ حریص بودن آدمی را مطرح می نماید. مفسران فریقین در پاسخ به این سؤال که آیۀ مذکور در مقام ذمّ انسان است یا در مقام مدح او و یا به امر دیگری اشاره دارد، نظرات متفاوت وگاه متضادی ارایه کرده اند. اکثر آنها معتقدند که آیۀ مورد نظر در توبیخ انسان وارد شده است؛ در مقالۀ پیش رو این دیدگاهها با استناد به دلایل قرآنی، روایی و عقلی مورد نقد و بررسی قرار گرفته و نظر راجح، مدلل گشته است. نتیجه اینکه آیۀ مورد بحث، به وصف انسان پرداخته است؛ یعنی صفت «هلوعیّت» از ابزار کمالی است که خداوند در انسان، تعبیه نموده است؛ به طوری که با تأمّل در لفظ «خُلِقَ» - که ناظر بر تکوین انسان است – و با تأکید بر سیاق آیات، می توان بسیاری از کمالات انسانی از جمله فداکاری، انفاق و... را در گرو حرص ذاتی انسان، اثبات نمود.
