به کارگیری کارامد فنون و روش های برنامه ریزی در رهیافت های مبتنی بر تفکر راهبردی نیازمند درک درست پایه های نظری پشتیبان این فنون و روش ها است. فن SWOT پس از توسعه نخستین آن در مدیریت کسب وکار در برنامه ریزی فضایی نیز کاربرد گسترده ای یافته است و در فعالیت های برنامه ریزی فضایی در کشور ایران نیز بکار گرفته می شود، در حالی که چارچوب بکارگیری آن، چنانکه که پاسخگو به چارچوب نظری پشتیبان آن (یعنی تفکر راهبردی) و زمینه بکارگیری آن (یعنی برنامه ریزی فضایی و متفاوت از مدیریت کسب وکار)، باشد تدقیق نشده است هدف اصلی این تحقیق تبیین ماهیت و چگونگی استفاده از فن SWOT (در برنامه ریزی فضایی) در چارچوب تفکر راهبردی و رهیافت اختیار راهبردی است. این مقاله روش کاری دوگانه را اختیار می کند که نخست در بعد توصیفی- تحلیلی، به ارتباط فن SWOT با ویژگی های برنامه ریزی فضایی مبتنی بر تفکر راهبردی می پردازد و دوم در بعد تحلیلی- تجویزی، چارچوب بکارگیری این فن را چنان که به ارتباط ردیابی شده پاسخ گو باشد پیشنهاد می کند. روش پژوهش مبتنی بر تحلیل محتوای پژوهش های برنامه ریزی فضایی و مدیریت است. این مقاله چارچوبی شامل سه مرحله اصلی برای بکارگیری فن SWOT در برنامه ریزی فضایی و رفع ابهام های ناشی از تفاوت های بکارگیری این فن در برنامه ریزی فضایی متفاوت با مدیریت کسب وکار در بخش خصوصی پیشنهاد می کند. در مرحله نخست سیستم برنامه ریزی فضایی و محیط آن شناسایی می شود تا امکان تعیین عوامل درونی (یعنی عناصر سیستم برنامه ریزی فضایی) و عوامل بیرونی (یعنی عناصر محیط سیستم برنامه ریزی فضایی) در مراحل بعدی این فرایند فراهم شود. در دومین مرحله که چارچوب سیستماتیک برای تحلیل راهبردی تدوین می شود، پیشنهادهای این مقاله برای پرسش های کلیدی تعیین کننده عوامل درونی و بیرونی معرفی می شوند. مرحله سوم پیشنهاد مجموعه گزینه های راهبردی امکان پذیر از طریق رویارویی عوامل درونی و بیرونی است، یعنی طراحی راهبردهای برنامه ریزی فضایی که با توجه به نقاط قوت و ضعف سیستم از یک سو، و قیود و عدم و قطعیت هایی که بر سیستم اثرگذار هستند، امکان پذیر و مقدور باشند.
