این تحقیق با رویکردی جمعیت‌شناختی به مطالعه مسئولیت‌پذیری اجتماعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جلوه‌های تغییرات اجتماعی فرهنگی در جهان معاصر می‌پردازد که مطابق نظریه گذار جمعیت‌شناختی دوم، عنصر تعیین‌کننده‌ای در تحولات خانواده و باروری تلقی می‌گردد. داده‌های تحقیق با اجرای پیمایشی در نقاط شهری روستایی گرگان گردآوری و تحلیل شد. سطح مسئولیت‌پذیری اجتماعی حدود یک‌سوم افراد نمونه تحقیق در حد بالا و بسیار بالا، و دو سوم باقیمانده نیز در حد پایین و متوسط قرار داشت. مسئولیت‌پذیری اجتماعی در زنان بیش از مردان بود و به‌موازات افزایش سن، مسئولیت‌پذیری اجتماعی نیز فزونی می‌یابد. مطابق نتایج، هرچه تحصیلات و درآمد افزایش می‌یابد، مسئولیت‌پذیری اجتماعی نیز رو به افزایش می‌گذارد.در مجموع، موفقیت پایدار سیاست‌های رسمی افزایش بعد خانواده و فرزندآوری مستلزم اقدامات مسئولانه و متعهدانه حکومت و دولت به‌منظور تامین نیازهای همه‌جانبه مردم است که موجبات تقویت رفتارهای مسئولانه و همراهی متعهدانه آنان را فراهم خواهد آورد.
