1403/09/01
فتانه محمودی

فتانه محمودی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی: -
تلفن: 01135302720

مشخصات پژوهش

عنوان
واکاوی لایه های معنایی در نگاره های فالنامه نسخه طهماسبی با رویکرد آیکونولوژی
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
نگارگری؛ مکتب قزوین؛ فالنامه طهماسبی (پراکنده)؛ نقد هنری؛ آیکونولوژی
سال 1398
مجله هنرهای زیبا هنرهای تجسمی
شناسه DOI
پژوهشگران سعید اخوانی ، فتانه محمودی

چکیده

فالنامه های مصور دوره صفوی از چند جنبه دارای اهمیت فراوانی هستند. با توجه به این­که فالنامه از نخستین نسخ موجود مکتب قزوین به شمار می­رود، نگاره ­های آن از جنبه­ی سبک ­شناختی دارای ارزش مطالعاتی بسیاری است. اهمیت دیگر آن به ارتباط بینامتنی نگاره­ ها با متون چندگانه­ ی عصر خویش که شکل ­دهنده ­ی مضامینی مختلف در یک راستای مشخص است، بازمی گردد و دیگر این­که هنر نگارگری برخلاف کارکرد معمولش در سنت کتاب ­آرایی و تصویرسازی متون ادبی، این بار در کارکردی متفاوت ظاهرشده است. بدین ترتیب نگاره ­های فالنامه به لحاظ معنامندی، از ساختاری چندلایه تشکیل شده اند. مسئله این است که چه لایه­ های معنایی آشکار و پنهانی در نگاره­ های فالنامه های عصر صفوی حضور دارند؟ در این مقاله تلاش شده است تا با روش توصیفی-تحلیلی، نگاره ­های فالنامه نسخه طهماسبی (پراکنده) طبق الگوی آیکونولوژی، خوانش و در مراحل سه­ گانه­ ی آن مورد تحلیل قرار بگیرد. نتیجه این پژوهش نشان داد که وجود مضامین دینی و قرآنی و همچنین فراوانی این مضامین نسبت به دیگر مضامین در نگاره ­های فالنامه طهماسبی (پراکنده) در جهت ایجاد این تلقی بوده که فالنامه کتابی منطبق بر سنت استخاره و در نتیجه از نظر شرع بدون اشکال است و در کنار آن نیز دیگر باورها از طریق مضامین غیردینی نگاره ­ها فرصت حیات یافته­ اند.