افکار وسوسه به مصرف مواد از مهم ترین عوامل مصرف مجدد مواد در بیماران معتاد است. یکی از روش های کاهش افکار وسوسه به مواد تکنیک حواس پرتی است. ورزش به عنوان یک فعالیت مفید می تواند یکی از موارد این تکنیک باشد. فعالیت ورزشی تأثیر مثبتی در آمادگی جسمانی، عزت نفس و سلامت افراد معتاد دارد. افرادی که در دوره ی ترک هستند توان بدنی کمی برای انجام فعالیت های جسمانی دارند. ورزش های فکری می توانند در طول این دوره انجام شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش بازی شطرنج بر کاهش افکار وسوسه به مصرف مواد در میان معتادان در حال ترک بود. روش پژوهش کیفی و نمونه گیری هدفمند انجام شد. نمونه پژوهش شامل 47 نفر مرد از 5 مرکز ترک اعتیاد شهر مشهد بود. ابتدا شطرنج روی تلفن همراه و تپلت بیماران نصب شد. به این وسیله با هر سطح از مهارت، بدون نیاز به هم بازی فیزیکی و در زمان دلخواه شطرنج در دسترس آن ها قرار گرفت. داده ها در مدت 14 هفته با 5 جلسه حضوری با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شد. یافته های پژوهش نشان داد زمانی که مصاحبه شونده ها به شطرنج می پرداختند افکار وسوسه در آن ها کم می شود. همچنین در مصاحبه ها بیان داشتند هر بار که به بازی می پرداختند تا چندین بار آن را ادامه می دادند تا خسته شوند یا به پیروزی دست یابند. به مراکز ترک اعتیاد پیشنهاد می شود از شطرنج به عنوان فعالیتی فکری سالم و ارزان در جریان بهبود معتادان استفاده نمایند. با توجه به این که پژوهش حاضر به صورت کیفی انجام شده است به پژوهشگران توصیه می شود پژوهش هایی به صورت کمی انجام دهند تا به نتایج دقیق تر و قابل تعمیم دست یابند. همچنین پیشنهاد می شود پژوهش های مشابه در کمپ های ترک اعتیاد و مراکز کوتاه مدت و در زنان نیز انجام شود.
